Tarihî Gaziantep Bey Mahallesine Mutenalaştırma Kavramı ve Medyadaki Temsili Çerçevesinden Bakmak

Bu çalışmada, tarihî Gaziantep Bey Mahallesinin, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü çatısı altında işlerlik gösteren Koruma Uygulama ve Denetim Büroları’nın (KUDEB) uygulayıcılığını üstlendiği sokak sağlıklaştırma projesi kapsamındaki restorasyon sürecinin sebep olduğu mekânsal dönüşüm süreci, “mutenalaştırma” (Gentrification) kavramı kapsamında irdelenmiştir. Neoliberalizmin kentsel mekâna sirayeti ve mutenalaştırma kavramı özelinde kentsel mekânın yeniden üretim merhaleleri, Bey Mahallesi örneği üzerinden tartışmaya açılmaktadır. Neoliberal kent politikaları ve mutenalaştırma kavramı kapsamında bir kentsel mekân örneği olarak Bey Mahallesinin tarihselliği ve barındırdığı anlam, mekânın kimliğine odaklanan tarihsel, fiziksel (restorasyon), ekonomik ve simgesellik kategorileri çerçevesinde irdelenmiştir. Bey Mahallesinin “sokak sağlıklaştırma projesi” ile başlayıp yenileme çalışmaları ile devam eden dönüşüm süreci, mahalle içerisinde yapılan derinlemesine görüşmelerden edinilen izlenimler, Bey Mahallesinin medyadaki temsilini oluşturan internet haberlerindeki söylemlerle birlikte kategoriler çerçevesinde tematik olarak analiz edilmiştir. Bey Mahallesi özelinde mutenalaştırma sürecinin, yerleşim bölgesi sakinleri açısından ötekileştirici/dışlayıcı bir şekilde işletildiği söylenebilir. Kamuoyu açısından ise gerek derinlemesine görüşmelerde gerekse haber metinlerinde yer alan söylemlerden yola çıkarak Bey Mahallesinin medyadaki temsilinin yanıltıcı nüveler barındırdığı görülmektedir. Kentin tüm görünümlerine kolektif anlamlar sinmiştir ve bu anlamlara hassasiyet gösterilmesi gerektiğine yönelik söylemler, farklı kereler hem derinlemesine görüşmelerde hem de basına yansıyan söylemler çerçevesinde yaratılan medya temsilinde kendini göstermiştir. Kent alanlarında nesnelerin, insanların ve çevredeki kümelenmelerin varlığının izi vardır. Bu izleri silmeye dönük her faaliyet, mekânın hafızasını silmekle eşdeğerdir.

In this study, the spatial transformation process of the historical Gaziantep Bey Mahallesi caused by the restoration process within the scope of the street sanitisation project implemented by the Conservation Implementation and Inspection Bureaus (KUDEB) operating under the General Directorate of Cultural Heritage and Museums is examined within the scope of the concept of “gentrification”. The penetration of neoliberalism into urban space and the stages of reproduction of urban space within the concept of gentrification are discussed through the example of Bey Mahallesi. Within the scope of neoliberal urban policies and the concept of gentrification, the historicity and the meaning of Bey Mahallesi as an example of urban space is examined within the framework of historical, physical (restoration), economic and symbolic categories focusing on the identity of the space. The transformation process of Bey Mahallesi, which started with the “street sanitation Project” and continued with renovation works, has been analysed thematically within the framework of the categories together with the impressions gained from in-depth interviews conducted in the Bey Mahallesi and the discourses in the internet news that constitute the representation of Bey mahallesi in the media. In the case of Bey Mahallesi, it can be said that the gentrification process is operated in a marginalising/exclusionary manner for the residents of the settlement. In terms of public opinion, based on the discourses in both in-depth interviews and news texts, it is seen that the representation of Bey Mahallesi in the media contains misleading cores. Collective meanings have permeated all appearances of the city and the discourses on the need to be sensitive to these meanings have manifested themselves in the media representation created within the framework of both in-depth interviews and discourses reflected in the press on different occasions. In urban areas, there are traces of the existence of objects, people and surrounding clusters. Any activity to erase these traces is tantamount to erasing the memory of the space.