Türkiye’de Yaşayan Anguid Kertenkelelerdeki Osteodermler ve Arka Bacak Kalıntıları İskelet Kronolojisi Metodunda Kullanılabilir mi?

İskelet kronolojisi metodu kertenkelelerin yaşlarının hesaplanmasında güvenilir kabul edilen ve oldukçayaygın kullanıma sahip bir metottur. Bu metot uygulanırken genellikle uzun kemiklerden (femur,humerus, falanj vb.) elde edilen enine kesitler incelenerek, tespit edilen dinlenme çizgileri (Lag)sayılmaktadır. Uzun kemikleri olmayan veya körelmiş canlılarda ise bu yöntem omurlara veyaosteodermlere uygulanmaktadır. Söz konusu yöntemin osteodermlerde uygulanması, canlının olasıyaşlarının tespit edilmesi ve hayatına devam edebilmesi açısından önem arz etmektedir. Türkiyeherpetofaunasına dahil bacaksız kertenkele türlerinden ikisi olan, Pseudopus apodus ve Anguis fragiliskompleks morfolojileri itibariyle yılanlara benzedikleri için insanlar ile gerçekleşen karşılaşmalardaöldürülmektedirler. Bu nedenle söz konusu türlerin yaşam uzunlukların bilinmesi türler ile ilgili yapılacakolan koruma ve izleme çalışmalarına bir temel hazırlayacaktır. Bu çalışmada, Türkiye’nin kuzeyinden(40° enlemin kuzeyi) toplanmış iki Anguid türündeki (Anguis fragilis kompleks, Pseudopus apodus)osteodermlerin iskelet kronolojisi metoduna uygunluğu test edilmiştir. Sonuçlara göre her iki türde deosteodermlerde dinlenme çizgileri (Lag) gözlenmiştir. Ancak Anguis fragilis komplex örneğine ait birkesitte kuyruk omurundaki yaş halkaları net bir şekilde sayılabildiği gibi, osteodermlerdeki halkalar netbir şekilde sayılamamakta ve sayısal olarak farklılık göstermektedir. Pseudopus apodus örneklerinde isearka bacak kalıntılarının etrafını saran osteodermlere bakıldığında tespit edilen halkaların aynıosteodermin farklı bölgelerinde dahi farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak söz konusutürlerde iskelet kronolojisi metodu uygulanırken osteodermlerin kullanılmasının uygun olmadığı veyanıltıcı sonuçların ortaya çıkabileceği görülmüştür.