Çanakkale İli Ispanak Üretim Alanlarında Pancar Nekrotik Sarı Damar Virüsü (Beet Necrotic Yellow Vein Virus; BNYVV)’nün Tespiti ve Moleküler Karakterizasyonu

Ispanak önemli bir kışlık sebze olup ülkemizin her bölgesinde üretimi yapılmaktadır. Ispanaküretiminde verim ve kaliteyi etkileyen birçok hastalık etmeni vardır ve bunlar içerisindenvirüsler önemli bir yer tutmaktadır. Bu virüs hastalıklarından bir tanesi “Rhizomonia” olarakta adlandırılan Pancar nekrotik sarı damar virüsü (Beet necrotic yellow vein virus;BNYVV)’dür. BNYVV’nin ülkemizde ıspanak bitkisinde varlığı serolojik yöntemlerlebelirlenmiş ancak moleküler düzeyde bir çalışma yapılmamıştır. Bu amaçla Çanakkale’de ilve ilçe düzeyinde ıspanak yetiştiriciliği yapılan alanlara BNYVV’nin varlığını belirlemek vetanısını yapmak amacı ile 2017-2018 üretim yılında bir arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Buarazi çalışması kapsamında tipik virüs simptomları gösteren ıspanak bitkilerinden 66 örnekalınmıştır. Alınan örneklerdeki BNYVV varlığı virüs proteinine dayalı bir yöntem olan DASELISA testi ile belirlenmiştir. DAS-ELISA testi sonuçlarına göre 66 örneğin 12’si BNYVVile enfekteli bulunmuştur. Enfekteli bulunan örnekler içerisinden bir tanesi seçilerek(CNKSpinach39) örtü protein geni (coat protein; CP) RT-PCR ile çoğaltılmıştır. CP geniçoğaltılan izolatın RT-PCR ürünleri saflaştırılmış ve nükleotid dizileri belirlenmiştir. Eldeedilen nükleotit (nt) dizileri kullanılarak seçilen izolata ait CP geninin amino asit (aa) dizileriçıkarılmıştır. Bu nükleotid ve amino asit dizileri dünya BNYVV izolatlarının CP genlerininnükleotid ve amino asit dizileri ile karşılaştırılarak, göstermiş oldukları benzerlik oranları vefilogenetik ilişkileri saptanmıştır. Gerçekleştirilen çoklu nt ve aa temelli dizi karşılaştırmalarısonucunda CNKSpinach39 izolatının dünya izolatları ile %95-99 oranında benzerliklergösterdiği belirlenmiştir. Gerçekleştirilen filogenetik analizler sonucunda ise CNKSpinach39izolatının B patotipinde yer aldığı tespit edilmiştir. Bu çalışma ile ülkemizde ıspanakta ilkdefa BNYVV’nin B patotipi bulunmuştur.