Türkiyede Palmer kuraklık indisine göre kuraklığın alansal ve zamansal değişiminin incelenmesi
[ X ]
Tarih
2013
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
?Türkiye?de Palmer Kuraklık İndisine Göre Kuraklığın Alansal ve Zamansal Değişiminin İncelenmesi? adlı yapılan bu Yüksek Lisans Tez çalışmasında; Palmer (1965) tarafından geliştirilen Palmer kuraklık şiddeti indisi kullanılarak, Türkiye ölçeğinde kuraklığın hem alansal hem de zamansal açıdan değişimin bir incelemesi yapılmıştır. Palmer kuraklık şiddeti indisi meteorolojik bir indis olmasına karşın, algoritmasındaki parametrelerden ötürü aynı zamandan hidrolojik ve tarımsal kuraklığa da cevap vermektedir. Bu çalışmada Palmer kuraklık şiddeti indisi değerleri hesaplandıktan sonra literatürdeki geçmiş çalışmalardan tespit edilen kurak yılların (1971, 1972, 1973, 1974, 1983, 1984, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 2001, 2006, 2007, 2008) haritaları ArcGis 10.0 ile çizilerek, kuraklığın Türkiye ölçeğindeki alansal dağılımları elde edilmiştir. Yapılan çalışmanın sonuçlarına göre: 1.Türkiye?deki kuraklıkların oluşmasında büyük atmosferik sistemlerin yıl içinde konumlarındaki değişimlerin ülkeyi etkilemesi sonucu yağış noksanlığı olarak kendini göstermektedir. 2. Palmer kuraklık şiddeti indisi değerlerinin desenlerine göre seçilen yıllar içerisinde hem nemli ve hem de kurak dönemde veya başka bir deyişle Şubat ve Temmuz aylarında neredeyse tüm Türkiye çapında gerçekleşen kurak yılların 1973, 1974, 2001, 2007 ve 2008 olduğu tespit edildi. 3. Türkiye?nin neredeyse tümünde, Palmer kuraklık şiddeti indisi desenlerine göre yağış açığının hem nemli hem de kurak dönemde oluşmadığı ve normal ile nemli yılların yaşandığı yılların ise 1972, 1975, 1984, 1992 ve 1993 olduğudur. 4. Türkiye?de yaz kuraklığının beklendiği Temmuz ayında, 1972, 1983, 1984, 1991, 1992, 1993 yıllarının Temmuz ayları içinde aksine normal ve nemli koşullar yaşanmıştır. 5. Benzer bir şekilde Türkiye?de klimatolojik olarak nemli bir dönem olan Şubat ayında ise beklenenin aksine, 1971, 1973, 1974, 1989, 1990, 1991, 2001, 2007 ve 2008?in Şubat ayında Türkiye?nin büyük bir bölümünde kış kuraklıkları görülmüştür. 6. Kurak geçen yılların hem nemli hem de kurak döneminin alansal dağılımında Türkiye?nin en yağışlı bölgesi olan Karadeniz bölgesi kuraklığın en hafif şiddetle yaşandığı bir bölgedir. 7. Kuraklığın gerek kurak ve gerekse nemli dönemde en fazla hissedildiği bölge ise Marmara bölgesidir. 8. Genel olarak bakıldığında ise seçilen yıllar içerisinde, aşırı şiddetli kuraklığın yaşandığı yerler, ülkenin hemen her bölgesine dağıldığı görülür. Ancak, aşırı kuraklıkların sıklıkları göz önüne alınırsa; Marmara, Akdeniz, Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu, İç Anadolu, Ege ve Karadeniz bölgeleri şeklinde şiddet derecesine göre sıralanabilir.
PSDI is of course a meteorological drought index, but the same time, it could be a response of hydrological and agriculture due to the soil parameter used in its calculation algorithm. The specific years are selected according to studies of the past droughts over Turkey. These years are 1971, 1972, 1973, 1974, 1983, 1984, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 2001, 2006, 2007 and 2008. Then after, the distribution of drought is mapped by using the software of so called ArcGIS 10.0. The results of the study could be summarized as in the following: 1.The occurrence of the droughts in Turkey is mostly observed due to the lack of rainfall. The lack of rainfall is also a result of the large atmospheric systems changing their position and intensity over the years. 2.Palmer drought severity index values are selected based on patterns in both wet and dry period, and over the years, or in other words, almost all around Turkey took place in February and July drought years of 1973, 1974, 2001, 2007 and 2008 were identified. 3.Almost all of Turkey, according to patterns of Palmer drought severity index of both wet and dry rainfall deficit not occur during normal and wet years was experienced in the 1972, 1975, 1984, 1984, 1992 and 1993. 4.Though the summer droughts are expected in July of 1972, 1983, 1984, 1991, 1992, 1993, in contrast, the normal and humid conditions were experienced in the in July of the past some years. 5.Similarly, a term which is moist as climatological Turkey in February, contrary to expectations in 1971, 1973, 1974, 1989, 1990, 1991, 2001, 2007 and in February 2008, a large part of Turkey had winter droughts. 6.According to spatial distribution of both wet and dry periods of determined years, in the Black sea region, where is the most rainy region of Turkey, drought has less intensity. 7.Drought is most experienced in the Marmara Region both dry and wet periods. 8.In general, areas which experienced extreme droughts are observed almost every region of the country for determined years. The regions of Turkey can be ranked as Marmara, Mediterranean, Souteast Anatolia, East Anatolia, Central Anatolia, Aegean and Black Sea according to their frequency of intensity.
PSDI is of course a meteorological drought index, but the same time, it could be a response of hydrological and agriculture due to the soil parameter used in its calculation algorithm. The specific years are selected according to studies of the past droughts over Turkey. These years are 1971, 1972, 1973, 1974, 1983, 1984, 1989, 1990, 1991, 1992, 1993, 1994, 2001, 2006, 2007 and 2008. Then after, the distribution of drought is mapped by using the software of so called ArcGIS 10.0. The results of the study could be summarized as in the following: 1.The occurrence of the droughts in Turkey is mostly observed due to the lack of rainfall. The lack of rainfall is also a result of the large atmospheric systems changing their position and intensity over the years. 2.Palmer drought severity index values are selected based on patterns in both wet and dry period, and over the years, or in other words, almost all around Turkey took place in February and July drought years of 1973, 1974, 2001, 2007 and 2008 were identified. 3.Almost all of Turkey, according to patterns of Palmer drought severity index of both wet and dry rainfall deficit not occur during normal and wet years was experienced in the 1972, 1975, 1984, 1984, 1992 and 1993. 4.Though the summer droughts are expected in July of 1972, 1983, 1984, 1991, 1992, 1993, in contrast, the normal and humid conditions were experienced in the in July of the past some years. 5.Similarly, a term which is moist as climatological Turkey in February, contrary to expectations in 1971, 1973, 1974, 1989, 1990, 1991, 2001, 2007 and in February 2008, a large part of Turkey had winter droughts. 6.According to spatial distribution of both wet and dry periods of determined years, in the Black sea region, where is the most rainy region of Turkey, drought has less intensity. 7.Drought is most experienced in the Marmara Region both dry and wet periods. 8.In general, areas which experienced extreme droughts are observed almost every region of the country for determined years. The regions of Turkey can be ranked as Marmara, Mediterranean, Souteast Anatolia, East Anatolia, Central Anatolia, Aegean and Black Sea according to their frequency of intensity.
Açıklama
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Coğrafya, Geography, Meteoroloji
