Yetersizliği olan bireylerle yapılmış ve kendini yönetme stratejilerinin kullanıldığı tek denekli araştırmaların incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması

Yetersizliği olan bireyler toplumda yer alabilmek için kendi davranışlarını kontrol etmeyi öğrenmeye gereksinim duyarlar. Bu amaçla geliştirilen kendini yönetme stratejileri; kendine önuyaran verme, kendine yönerge verme, kendini izleme, kendini değerlendirme ve kendini pekiştirmeyi içerir. Alanyazında kendini yönetme stratejilerinin yetersizliği olan bireylere çeşitli davranışları kazandırmada etkili olduğuna ilişkin araştırma bulguları yer almaktadır. Bu çalışmada; 1999-2008 yılları arasında hakemli dergilerde yayımlanan, kendini yönetme stratejileri kullanılarak gerçekleştirilmiş 40 adet tek denekli araştırma makalesi incelenmiştir. Makaleler, öncelikle betimsel olarak analiz edilmiş; daha sonra etki büyüklüğü hesaplaması ile meta-analiz kullanılarak incelenmiştir. Betimsel analiz bulguları incelendiğinde, en fazla kullanılan stratejinin kendini izleme olduğu, stratejilerin çoğunlukla okul çağı olarak adlandırılan 7-17 yaş arasındaki bireyler için kullanıldığı görülmektedir. İncelenen araştırmalarda elde edilen etki büyüklüğünün artırılmak istenen davranışlara yönelik ortalama %87,23, azaltılmak istenen davranışlara yönelik ortalama %43,96 olduğu bulunmuştur. Etki büyüklüğü bulgularına göre, kendini yönetme stratejilerinin artırılmak istenen davranışlarda etkili olduğunu, azaltılmak istenen davranışlarda ise şüpheli/kararsız olduğunu söylemek mümkündür. Çalışmada, incelenen araştırmalara ilişkin betimsel analiz ve meta-analiz bulguları yorumlanmış, alanyazın dikkate alınarak tartışılmış, uygulama ve ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.