TÜRKİYE’NİN ULUSLARARASI KARDEŞ ŞEHİR İLİŞKİLERİNDE MEKÂNSAL DAĞILIŞ ÖZELLİKLERİ: POLİTİK VE COĞRAFİ ETKENLER

İkinci Dünya Savaşı sonrasında ülkeler arasında barış ilişkilerine ve ortamına destek olması ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla ortaya çıkan kardeş şehir olgusu; günümüzde ulusal ve uluslararası ölçekte, yerel yönetimler ve toplumlar arasında çeşitli etkileşimlerin sağlanmasında önemli araçlardan biridir. Kardeş şehir olgusu ile ilk olarak 1950’lerin sonunda tanışan Türkiye’de belediyeler, günümüzde Dünya’nın çok çeşitli bölgelerindeki ülkelerde dağılış gösteren 1651 kardeş şehir ilişkisine ulaşmıştır. Kardeş şehir ilişkisine karar verilmesi ve anlaşmanın yürürlüğe girmesi süreçlerinde çok çeşitli faktörler etkili olabilmektedir. Bununla birlikte kardeş şehir anlaşmalarının coğrafi dağılış özellikleri incelendiğinde, coğrafi ve politik etkenlerin bu süreçlerde oldukça belirleyici olduğu açıkça tespit edilmektedir. Araştırma ile Türkiye’deki belediyelerin uluslararası ölçekteki kardeş şehir ilişkileri analiz edilerek; kardeş şehir ilişkilerinin mekânsal bağlamı ve kardeş şehirlerin dağılış düzeninin belirlenmesi hedeflenmiştir. Böylece Türkiye belediyelerinin uluslararası kardeş şehir ilişki ağlarının ortaya konularak, bu süreçler üzerinde etkili olan faktörlerin açıklanmasına çalışılmıştır. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’deki belediyelerden uluslararası ölçekli kardeş şehir anlaşmasına sahip 160 belediyeye 45 sorudan oluşan anket ve belirlenen bazı belediyelere de mülakat uygulanmıştır. Elde edilen anket verileri SPSS programına aktarılarak, konuya açıklamaya yardımcı olacak grafik ve haritalar üretilmiştir. Araştırma, Türkiye’nin belediyeler aracılığıyla Dünya’nın her kıtasında ve çeşitli bölgelerinde kardeş şehir bağlantılarına sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye’nin kardeş şehir anlaşmaları daha çok Balkan ülkeleri ve komşu ülkelerde yoğunlaşmıştır. Türkiye’nin uluslararası kardeş şehir ilişkilerinde coğrafi yakınlık, kültürel benzerlik ve politik etkenler, Avrupa kıtasında özellikle Balkan ülkeleri, Asya kıtası ülkeleri ve komşu ülkeler ile imzalanan kardeş şehir anlaşmalarının çokluğunda açıkça izlenmektedir. Bununla birlikte, Türkiye’nin komşularından biri olan Ermenistan ile kardeş şehir ilişkisinin bulunmaması da politik faktörlerin etkisini açıkça göstermektedir.