Arkeometrik Yöntemler Işığında M.Ö. İkinci Binyılda Antik Alalah Kenti'nde Seramik ve Vitrifiye Malların Üretim Teknolojileri

Hatay ili sınırları içerisinde Amik Ovası'nda, Asi nehrinin kenarında yer alan Alalah (Aççana Höyük), M.Ö. 2. Binyılda bölgesel bir güç olan Mukiş Krallığı'nın başkentidir. Bulunduğu stratejik konumu itibariyle krallık sırasıyla Yamhad, Mitanni ve Hitit imparatorluklarının himayesi altında bölgenin ticari, askeri ve politik kontrolü başkent Alalah'tan sağlamıştır. Doğu Akdeniz kara ve deniz ağları içerisindeki rolü sayesinde önemini koruyan krallık, kozmopolit altyapısı ile kültürler arası ilişkilere ışık tutabilecek Orta ve Geç Tunç Çağı kültür tabakalarına sahiptir. 1930 ve 40 lı yıllardaki Sör Leonard Woolley dönemi kazılarından sonra, 2003 yılında başlatılan yeni dönem kazılarıyla birlikte, Aççana Höyük tabakalarının yeniden incelenmesi ve Yakın Doğu'nun M.Ö. 2. binyıl arkeolojisini yakından ilgilendiren kültürler arası senkronizasyon ve kronoloji sorunsallarına cevaplar aranması hedeflenmiştir. Höyüğün farklı bölgelerinde toplamda 36 plan karede kazı yürütülmüş ve çok sayıda buluntuya ulaşılmıştır. Bu buluntular çok sayıda veri sağlayabilmektedir. Bu proje kapsamında seramik ve vitrifiye buluntuların, hammadde elde etme aşamasından başlayarak tüm üretim aşamalarını incelemiştir. Arkeolojik yöntemlere dayanarak (kronoloji, konteks, tipoloji) seçilen örnekler arkeometrik yöntemlerle (jeokimyasal, mineralojik ve elemental) incelenmiştir. Bu çalışmaların sonucunda, Alalah kentinin seramik üretiminde kullandığı killlerin çoğunu ve boya hammaddesi maden oksitlerini yakın çevreden elde ettiği anlaşılmaktadır. Kil hammaddesinin üç ayrı kaynaktan elde edildiği anlaşılmıştır. İki kaynağın bölgesi tespit edilmesine rağmen, üçüncü kaynağın lokalizasyonu araştırılacaktır. Vitrifye buluntular üzerinde yapılan analizler sonucunda da, vitrifiye malzemenin ana hammaddesi olan kumun yakın çevreden elde edilmesi yerel üretimi göstermiştir. Boya hammaddesi olarak ise seramiklerde sadece demir oksit kullanılmasına rağmen, vitrifiye malzeme üretiminde renklendirme amaçlı mavi renk için bakır oksit, sarı renk için kurşun oksit, kırmızı ve tonları için demir oksit ve gri tonlar için de mangan oksit tercih edildiği ortaya konmuştur.