Selanik Ziraat Mektebi (1889-1912)

Osmanlı Devleti temel gelir kaynağı olan ziraatı geliştirmeye yönelik reformları sistemli olarak Tanzimat döneminde uygulamaya başlamıştır. Tanzimat Dönemi'nde tarım alanında yapılan reformların başarıya ulaşabilmesi için uzman kadroların yetiştirilmesine özen gösterilmiştir. Bu çerçevede ilk olarak ziraat reformlarını uygulayacak kadrolar istihdam edilmiş, ardından 1847 yılında İstanbul'da ilk ziraat mektebi açılmıştır. Ayamama Çiftliği'ndeki başarısız ilk girişimden otuz yıl sonra Ziraat Müdürü Amasyan Efendi döneminde ziraat mekteplerinin açılması konusunda ciddi adımlar atılmıştır. Açılması planlanan ziraat mektepleri ile halka yeni tarım metotları öğretilerek ülkedeki ziraî verimliliğin arttırılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda Amasyan Efendi'nin çabaları ile Halkalı, Edirne ve Selanik'te ziraat mektepleri açılmıştır. Selanik Ziraat Mektebi'nin kuruluşunda vilâyetin ziraat müfettişi Aram Efendi ve Vali Galip Paşa'nın büyük emeği vardır. Mektebin yerinin belirlenmesi ve inşaat masraflarının karşılanma şekli ise Selanik Ziraat Odası, Ticaret ve Nafia Nezâreti arasında yapılan yazışmalar ve son olarak Meclis-i Vükelâ'da yapılan müzakereler sonucunda belirlenmiştir. Mektebin inşaatı 1889 yılında tamamlanmıştır. Mektepte eğitim teorik ve pratik olmak üzere iki yönlüdür. Pratik dersler, mektebe bağlı bulunan numûne çiftliğinde uygulanmaktadır. 1905 yılından itibaren mektep bünyesinde bir ipekçilik mektebi olan Harir Dârüttalimi açılmıştır. Mektebin derecesi 1909 yılında Orman ve Ma'âdin ve Ziraat Nezâreti'nin Bâb-ı Âli'ye sunmuş olduğu lâyiha sonucunda âliye yükseltilmiştir. Böylece Osmanlı Devleti'nde İstanbul'daki Halkalı Ziraat Mektebi'nden sonra Selanik'te de âli düzeyde eğitim veren ikinci bir ziraat mektebi teşkilatlandırılmıştır. 1912 yılında Balkan Savaşı'nın başlaması ve Selanik'in Yunanlılar tarafından işgali nedeniyle mektebin öğrencileri Bursa ve Halkalı Ziraat Mektebi'ne nakledilmiştir. Anahtar Kelimeler: Selanik Ziraat Mektebi, Numûne Çiftliği, Selanik Harir Dârüttalimi, Ziraat, İpekçilik.

The Ottoman Empire started systematically implementing the reforms intended for improving agriculture, which was the main revenue source, during the Tanzimat Period. The Ottoman Empire cared to train expert staff for the achievement of the reforms in agriculture during the Tanzimat Period. To that end, firstly, personnel were employed for implementation of agricultural reforms, and then the first agricultural school was established in Istanbul in 1847. 30 years after the unsuccessful attempt at Ayamama Field, concrete steps were taken towards establishing agricultural schools during the term of Amasyan Efendi, the Director of Agriculture. The agricultural schools planned to be opened were intended to increase the agricultural productivity in the country through teachings of new agricultural methods to the public. Thus, agricultural schools were opened in Halkali, Edirne and Selanik with the efforts of Amasyan Efendi. Aram Efendi, the agriculture inspector of the province, and Governor Galip Pasha made great efforts in establishment of Selanik Agricultural School. The location of the school and the manner of covering the construction expenses were determined as a result of the correspondence between Selanik Chamber of Agriculture and the Ministry of Commerce and Public Works and, finally, the negotiations in Council of Ministers. The construction of the school was completed in 1889. The school offered two-way education, theoretical and applied education. The applied courses took place at the model field of the school. In 1905, Harir Daruttalimi, a sericulture school, was opened as part of the school.In 1909, the level of the school was raised to the sublime level as a result of the report submitted by the Ministry of Forest, Mine and Agriculture to the Sublime Porte. Thus, in the Ottoman Empire, the second agricultural school to offer education at sublime level after Halkali Agricultural School in Istanbul was opened in Selanik. In 1912, the students of the school were transferred to Bursa and Halkali Agricultural School due to the Balkan War that broke out and the invasion of Selanik by the Greek. Key Words: Selanik Agricultural School, Model Field, Selanik Harir Daruttalimi, Agriculture, Sericulture.