Türkiye'de meteorolojinin kurumsallaşma süreci

[ X ]

Tarih

2018

Dergi Başlığı

Dergi ISSN

Cilt Başlığı

Yayıncı

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Erişim Hakkı

info:eu-repo/semantics/openAccess

Özet

Meteoroloji atmosferde oluşan hava olaylarını inceleyen ve bu olayların sonuçlarını araştıran bir bilim dalıdır. Meteorolojik olaylar, insanların yaşamını ilk çağlardan itibaren etkilemiştir. İnsanlar günümüze kadar atmosfer olaylarının nedenlerini zamanın koşullarına göre inceleyip araştırmışlardır. Bu amaçla gözlem ve inceleme yaparak hava olaylarını önceden tahmin etmeye çalışmışlardır. Hava olaylarının olumsuz etkilerinden kurtulmak ve korunmak için çare aramışlardır. Dolayısıyla meteoroloji tarihsel gelişiminde toplumlardan bağımsız değildir. Meteoroloji insanlık tarihi kadar eski bir bilimdir. Ancak gerçek kimliğine 19.yy sonlarında sahip olmuştur. Ülkemizde Selçuklular ve Osmanlı dönemlerinde rasathaneler (gözlemevleri) kurulmuş olmasına rağmen bunlar daha çok astronomik gözlemler yapmışlardır. Osmanlı İmparatorluğu'nda Tanzimat Fermanı ile farklı yerlerde farklı zamanlarda meteorolojik rasatlar (gözlemler) yapılmaya başlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda meteorolojinin kurumsallaşma çalışmaları 1867 yılında Kandilli Rasathanesi'nin kurulması ile başlamıştır. Bu kurumsallaşma Cumhuriyet Türkiye'sinde tamamlanmıştır. Kandilli Rasathanesi'nin kurulmasından altı yıl sonra Viyana'da ilk Uluslararası Meteoroloji Kongresi toplanmıştır. Bu kongrede, Osmanlı İmparatorluğu da temsil edilmiştir. Kongrede alınan kararlara göre Osmanlı İmparatorluğu topraklarında 16 tane meteoroloji istasyonu kurulmasına karar verilmiştir. Bu kongrede gözlemlerin nasıl yapılacağı, nelerin gözlemleneceği ve ölçüleceği belirlenmiştir. Ayrıca ülkeler arasında işbirliği yapılmasına karar verilmiştir. Cumhuriyet döneminde meteoroloji alanında kalan tek miras Kandilli Rasathanesi olmuştur. Yeni Türkiye'nin kalkınması ve gelişmesi için gereken meteorolojik bilgileri karşılamak üzere farklı bakanlıklar kendilerine ait meteoroloji istasyonları kurmuşlardır. Bu durum israfa neden olmuştur. Aynı yerde birden fazla meteoroloji istasyonu kurulmuş oluyordu. Tüm bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak için 1937 yılında Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

Meteorology is a science that studies weather events that occurred in the atmosphere and examines their results. Meteorological events have always affected people's lives from ancient times to the present day. Until recently people tried to research the reason of weather events by making observations. For that purpose they made predictions of the weather events beforehand by watching and examining. People looked for remedy in order to get rid of negative effects of the weather events and to protect themselves from them. Thus meteorology is not independent from the society in terms of its historical development. Meteorology is a science as old as human history. But it found its true identity only in the 19th century. İn our country, observatories were established during Seljuk and Ottoman periods, although they were typically used for astronomic observations. In the Ottoman Empire with the edict of Tanzimat meteorological observations were built at different times in different places. İn the Ottoman Empire institutionalization of meteorology started in 1867 with the establishment of Kandilli Observatory. This institutionalization was completed in the Republican Turkey. Six years after the Kandilli Observatory's establishment the first International Meteorological Congress was held in Vienna. The Ottoman Empire was represented at that convention. According to the decision taken at the Convention in the territory of the Ottoman Empire, it was decided to establish 16 meteorological stations. During this Congress it was determined how to make observations, what will be observed and measured. In addition, a decision to cooperate was taken between the countries. During the Republic period Kandilli Observatory was the only heritage in the field of meteorology. Different ministries established their own stations in order to compencate the need of the meteorological information during Turkey's new period of development. This caused waste. Too many stations were established in some places. To eliminate all these negativities State Meteorology Affairs General Directorate was founded in 1937.

Açıklama

Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Ana Bilim Dalı

Anahtar Kelimeler

Meteoroloji, Meteorology

Kaynak

WoS Q Değeri

Scopus Q Değeri

Cilt

Sayı

Künye