HAYDARPAŞA KAZILARINDA ELE GEÇEN 19. VE 20. YÜZYIL DAMGALI TUĞLALARIN ARKEOLOJİK DEĞERLENDİRMESİ

Osmanlı İmparatorluğu’nda batılılaşma hareketlerinin yaşandığı 19. yüzyılda özellikle Tanzimat ile beraber Avrupaşehirlerinde yüksek estetiğe sahip sivil ve kamusal mimarinin kent yaşamına kattığı modernliğin getirdiği beğeni İstanbul’a çok sayıda yeni yapının kazandırılmasına vesile olmuştur. Modernliğin yanı sıra Osmanlı sivil mimarisininvazgeçilmez unsuru haline gelmiş ahşabın geniş boyutta yangınlara sebep olmasından dolayı kanuni düzenlemelerle tuğlanın kullanıldığı kâgir yapılara dönüşüm sağlanarak mimari alanda yeni bir sürece geçilmiştir. Mimaridekideğişimlerin ötesinde Endüstri Devrimi’nin Osmanlı’da etkisini gösterdiği 19. yüzyılın ikinci yarısındaki sanayifaaliyetleri ile Avrupa ülkelerinin Osmanlı’yı açık pazar haline getirme isteklerinden kaynaklı ulaşım projelerinegereksinim duyulmuştur. İstanbul’u Orta Doğu’ya bağlayacak demir yolu projesinin ilk durağını oluşturan Haydarpaşa Tren Garı’nın ilki 1873 yılında, ikincisi ise 1908 yılında hizmete girmiştir. Haydarpaşa Garı ve çevresinde Mayıs2018’den itibaren Marmaray CR3 Projesi Haydarpaşa Gar Sahası İyileştirme Projesi kapsamında İstanbul ArkeolojiMüzeleri’nin denetiminde arkeolojik kazılar yürütülmektedir. Kazılar sırasında tespit edilen 19. ve 20. yüzyıla aitdamgalı tuğlalar Osmanlı’nın son döneminde ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında kamusal alanda kullanılanbirer yapı malzemesi olup bu çalışmada arkeolojik materyal bağlamında ele alınarak değerlendirilmiştir.