KALKINMA AJANSLARININ YERELDE MERKEZİLEŞME BAĞLAMINDA İNCELENMESİ: BATI AKDENİZ, DOĞU ANADOLU, FIRAT VE GÜNEY MARMARA KALKINMA AJANSLARI ÖRNEĞİ

Kalkınma ajansları bölgesel kalkınmadan sorumlu yeni kurumlar olarak aşağıdan-yukarıyabir anlayışı benimsemektedir. Dolayısıyla merkezileşme yerine yerelleşmeyidesteklemektedir. Çalışmanın amacı, merkeziyetçi geleneğe sahip olan Türkiye’de,yeni bir yönetim anlayışın temsilcisi olan kalkınma ajanslarının, merkez-yerel ikilemindehangi yönde hareket ettiğini belirlemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerikullanılmıştır. Araştırma deseni olarak örnek olay incelemesi seçilmiş ve örneklemolarak Batı Akdeniz, Doğu Anadolu, Fırat ve Güney Marmara Kalkınma Ajanslarıbelirlenmiştir. Araştırma verilerinin elde edilmesinde ise doküman incelemesi yöntemikullanılmıştır. Bu amaçla, örneklem olarak belirlenen kalkınma ajanslarının faaliyetraporları incelenmiştir. Ajansların faaliyet raporları, ajanslara ilişkin kanuni düzenlemelerinincelenmesiyle oluşturulan tema-alt tema sistemiyle kodlanmış ve kodlamaneticesinde elde veriler analiz edilmiştir. Analiz sonuçları, “Türkiye’de kurulan kalkınmaajanslarında merkezi aktörlerin belirleyiciliği, yerel aktörlere göre daha fazladır”önermesi ile karşılaştırılmıştır. Yapılan karşılaştırma sonucunda, ajans kararlarındamerkezin belirleyiciliğinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Ajansların dahaetkin çalışabilmesi için merkezin belirleyiciliğinin azaltılıp yerel aktörlerin aktif halegetirilmesi gerekmektedir.