Türkiye akarsu havzalarının jeoistatistik yöntemlerle alansal yağış hesabı
[ X ]
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yağışlar, canlı yaşamı açısından en önemli meteorolojik parametrelerdendir. Ancak, bunun gerek zamansal gerekse alansal dağılımı büyük değişkenlik göstermektedir. Topografyanın çok değişkenlik gösterdiği ve aynı zamanda da ölçüm istasyonlarının sınırlı ve yetersiz olduğu bölgelerde yağışın doğru biçimde tahmin edilerek mekânsal dağılımını ortaya konulması son derece güçtür. Bu sorunun çözümü için son yıllarda kullanımı yaygınlaşan Coğrafi Bilgi Sistemlerinden (CBS) yararlanılabilmektedir. Özellikle noktasal olarak ölçülmüş verilerden yararlanılarak tüm alana bu verilerin mekânsal olarak dağıtılmasını sağlayan jeoistatisiksel yöntemler bünyesinde birçok enterpolasyon yöntemini bulundurmaktadır. Bu alanda söz konusu yöntemler yardımıyla yağışın, alansal olarak dağılımı ortaya konulurken, aynı zamanda da ölçümün olmadığı noktaların yağışları doğru şekilde tahmin edilmesine imkân sağlanmaktadır. Tamamlanan bu çalışmada, Türkiye'nin 26 drenaj havzası 0,005 derecelik (551x454 m) gridler oluşturularak noktasal yağış ölçümleri alansal yağışa çevrilmiştir. Yağışın yükseklikle değişkenliği Schreiber (1904), Conrad ve Huber yöntemleri ile hesaplanmış ve elde edilen sonuçlar 6 farklı jeoistatistik yöntemi [IDW, RBF, Ordinary Kriging, Simple Kriging, EBK, Kernel Smoothing] ile alansal yağış haritalarının oluşturulmasında kullanılmıştır. Çalışma sonucunda tüm drenaj havzalarında yükseklikle yağış değişimi açsından Huber yöntemi, jeoistatisiksel yöntemde ise Empirical Bayesian Kriging yönteminin alansal ortalama yağış yüksekliği için en iyi sonuçları verdiği belirlenmiştir. Çalışma sonunda havza temelli yaklaşımla Türkiye'nin alansal ortalama yağış yüksekliği 710,49 mm olarak hesaplanmıştır.
Precipitation is one of the most important meteorological parameters in terms of life. However, its temporal and spatial distribution varies greatly. It is extremely difficult to accurately predict and reveal the spatial distribution of precipitation in regions where the topography is highly variable and measuring stations are limited and insufficient at the same time. To solve this problem, Geographical Information Systems, which has become widespread in recent years, can be used. There are many interpolation methods in geostatistical methods that provide spatial distribution of this data to the whole area, especially by using point-measured data. In this area, with the help of the methods in question, the spatial distribution of precipitation is revealed, while at the same time it is possible to accurately predict the precipitation of the points where there is no measurement. In this completed study, point precipitation measurements were converted to areal precipitation by creating 0.005 degree grids in 26 drainage basins of Turkey. Precipitation changes depending on altitude were calculated with Schreiber (1904), Conrad and Huber methods and the results were obtained using 6 different geostatistics meth was used to create areal precipitation maps. As a result of the study, it was determined that the Huber method in terms of precipitation change with height in all drainage basins and the Empirical Bayesian Kriging method in the geostatistical method gave the best results for the areal average precipitation height. At the end of the study, the areal average precipitation height of Turkey was calculated as 710.49 mm with the basin-based approach.
Precipitation is one of the most important meteorological parameters in terms of life. However, its temporal and spatial distribution varies greatly. It is extremely difficult to accurately predict and reveal the spatial distribution of precipitation in regions where the topography is highly variable and measuring stations are limited and insufficient at the same time. To solve this problem, Geographical Information Systems, which has become widespread in recent years, can be used. There are many interpolation methods in geostatistical methods that provide spatial distribution of this data to the whole area, especially by using point-measured data. In this area, with the help of the methods in question, the spatial distribution of precipitation is revealed, while at the same time it is possible to accurately predict the precipitation of the points where there is no measurement. In this completed study, point precipitation measurements were converted to areal precipitation by creating 0.005 degree grids in 26 drainage basins of Turkey. Precipitation changes depending on altitude were calculated with Schreiber (1904), Conrad and Huber methods and the results were obtained using 6 different geostatistics meth was used to create areal precipitation maps. As a result of the study, it was determined that the Huber method in terms of precipitation change with height in all drainage basins and the Empirical Bayesian Kriging method in the geostatistical method gave the best results for the areal average precipitation height. At the end of the study, the areal average precipitation height of Turkey was calculated as 710.49 mm with the basin-based approach.
Açıklama
Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Ziraat, Agriculture
