Çanakkale'de zeytinyağı üretiminde kooperatifleşme ve markalaşma: S.S. Pıtıreli köyü tarımsal kalkınma kooperatifi örneği

Türkiye'de tarım; beslenme ihtiyacının karşılanması, tarıma dayalı sanayiye hammadde temin etmesi, tarım ve tarım dışı sektörlere istihdam katkısı, dış ticaret ve ödemeler dengesi üzerine etkisi açısından ülke ekonomisindeki önemini koruyan bir sektördür. Ülkemizde Zeytin ve Zeytinyağı hem üretim alanı hem de üretim değeri açısından önemlidir. Dünyadaki tüketim eğilimlerindeki değişimler sağlıklı bir ürün olması açısından Zeytinyağı tüketimini giderek artırmaktadır. Ancak zeytinyağı üretiminde dünyada dördüncü ülke olan Türkiye'de ihracatın dökme olarak yapılması mevcut üretim potansiyeline rağmen zeytinyağı üretiminde katma değer kaybını gündeme getirmektedir. Dolayısıyla zeytinyağı ticaretinde dünyadaki rekabet şartlarında zeytinyağında pazar payımızın artırılmasında kilit nokta markalaşmadır. Markalaşma sürecinde üreticilerin tek tek bu süreci gerçekleştirmeye çalışması yerine kooperatifler aracılığıyla örgütlenmiş bir şekilde gerçekleştirmesi çok daha kolay olacaktır. Bu çalışmada zeytinyağı üretim faaliyeti yapan ve markalaşma sürecini tamamlamış olan S.S. Pıtıreli Kalkınma Kooperatifi ortaklarıyla tam sayım yönetimiyle anket yapılarak ortakların markalaşma sürecine bakış açıları incelenmiştir. Araştırma sonucunda ortakların ürün fiyatı, kalite artışı ve tüketici tercihi bakımından markalaşmaya olumlu baktıkları tespit edilmiştir. Ancak ortakların ürettikleri zeytinin tamamını kooperatife satmadıkları ürünün önemli bir kısmının hala daha aracı ve tüccarlara satıldığı da araştırma bulgularından biridir. Bu bağlamda kooperatif ortaklarının sahip olduğu eğitim bilincinin de değerlendirilerek markalaşma bilincini artıracak faaliyetlerin teşvik edilmesi önerilmiştir. Ayrıca kooperatif adına yapılabilecek Avrupa Birliği (IPARD) kırsal kalkınma projeleri ve bu kapsamda kullanılabilecek fonlar ile bir taraftan tarıma dayalı sanayinin geliştirilmesi, diğer taraftan güçlenmiş bir marka ile kooperatife katma değer artışı sağlayacağı düşünülmektedir.

Agriculture in Turkey; it is a sector that maintains its importance in the national economy in terms of meeting nutritional needs, supplying raw materials to the agriculture-based industry, contributing to agriculture and non-agricultural sectors, and its impact on foreign trade and balance of payments. Olive and Olive Oil in our country is important both in terms of production area and production value. The changes in consumption trends in the world gradually increase the consumption of olive oil in terms of being a healthy product. However, the fourth country in the world in oil production as the bulk of the exports made in Turkey raises oil production despite the loss of added value to existing production potential. Therefore, branding is the key point in increasing our market share in olive oil under competitive conditions in the world in olive oil trade. In the branding process, it will be much easier for producers to carry out this process individually, instead of trying to do this one by one, in an organized way through cooperatives. In this study, S.S., who was engaged in olive oil production and completed the branding process. By conducting a survey with the partners of the Pitireli Development Cooperative with full count management, the perspectives of the partners on the branding process were examined. As a result of the research, it has been determined that the partners have a positive view on branding in terms of product price, quality increase and consumer preference. However, one of the findings of the research is that a significant portion of the product, which the partners did not sell all of the olives produced to the cooperative, is still sold to intermediaries and traders. In this context, it is recommended to encourage activities that will increase branding awareness by evaluating the education awareness of cooperative partners. In addition, it is thought that the European Union (IPARD) rural development projects that can be carried out on behalf of the cooperative and the funds that can be used in this context will provide an increase in added value to the cooperative with a strengthened brand on the one hand, and the development of the agriculture-based industry on the other hand.