Türkiye’de Banka Performansı ve Reel Döviz Kurları İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Amaç - Bu araştırmanın amacı, reel efektif döviz kurlarının Türk Bankacılık Sektörü’nün performansı üzerindeki etkisini 2012:03-2023:03 dönemi aylık verilerini kullanarak ekonometrik olarak analiz etmektir. Yöntem - Araştırmada ARDL yöntemi kullanılmıştır. Ekonometrik analizde banka performansını temsil eden Aktif Kârlılığı (ROA) ve Özkaynak Kârlılığı (ROE) olmak üzere iki değişken, döviz kurlarını temsil eden, enflasyon etkilerinden arındırılmış reel efektif döviz kuru (EXR) olmak üzere bir değişken kullanılmıştır. Bankacılık performansı ve döviz kurları arasındaki ilişkinin kısa ve uzun dönem analizleri Pesaran ve Shin (1999) ile Pesaran (2001) tarafından geliştirilen “Sınır Testi” yaklaşımı ile yapılmıştır. Bulgular – Banka performansı ile reel döviz kurları arasında hem uzun dönem hem de kısa dönemde bir eşbütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Türkiye’de reel döviz kurları, incelenen dönem itibariyle banka performansını pozitif yönde etkilemektedir. Tartışma- Döviz kuru oynaklığının bankaların sermaye getirileri üzerindeki etkisi ile ilgili teorik beklenti negatif olması yönündedir. Çalışmada döviz kuru değişkenini temsilen nominal değil, reel döviz kuru değişkeninin kullanılması bu sonucun ortaya çıkmasında etkili olmuştur. İncelen dönem itibariyle döviz kurlarının enflasyon oranlarının altında bir seyir izlediği ve bu nedenle enflasyon etkilerinden arındırılmış reel efektif kurun yıllar itibariyle düştüğü gözlenmiştir. Dolayısıyla, enflasyon oranlarının altında kalan reel döviz kurları, bankaların performansını negatif değil pozitif yönde etkilemiştir.

Purpose-The aim of this research is to econometrically analyze the effects of real effective exchange rates on the performance of the Turkish Banking Sector using monthly data for the period 2012:03-2023:03. Design/methodology/approach -ARDL method was used in the research.In the econometric analysis, two variables, namely Return on Assets (ROA) and Return on Equity (ROE), representing bank performance, and one variable, the real effective exchange rate (EXR) adjusted for inflation effects, representing exchange rates, were used.Short and long-term analysis of the relationship between banking performance and exchange rates was made with the "Bounds Test" approach developed by Pesaran and Shin (1999) and Pesaran (2001).Findings -There is a cointegration relationship between bank performance and real exchange rates in both the long term and short term. Real exchange rates in Turkey positively affect bank performance in the examined period.Discussion -The theoretical expectation regarding the impact of exchange rate volatility on banks' capital returns is that this impact will be negative. However, in this study, the use of real exchange rate variable, not nominal, as the variable representing the exchange rate variable was effective in obtaining such a result. As of the examined period, it has been observed that exchange rates followed a course below the inflation rates and therefore the real effective exchange rate, adjusted for inflation effects, decreased over the years. Therefore, real exchange rates which below inflation rates affected the performance of banks positively rather than negatively.