TÜRKİYE’DE RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞINDA REKLAM YAYINLARINI DÜZENLEYEN İLKELERİN İHLÂLİ

Ticarî iletişim (reklam, sponsorluk, ürün yerleştirme, tele-alışveriş),yayıncı kuruluşların ekonomik bağımsızlığının sağlanması bakımındanoldukça önemlidir ve gereklidir. Ayrıca, mal ve hizmetlerin sağlıklı birbiçimde tanıtılması hususu da kamu yararı bakımından önem arzetmektedir. Bu çalışmanın amacı, radyo ve televizyon yayınlarınıdüzenleyen 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve YayınHizmetleri Hakkında Kanun bakımından radyo ve televizyonyayıncılığında reklamlar özelinde yaşanan hukukî sorunları tespit etmekve bu sorunların nereden kaynaklandığını ortaya koymaktır. Çalışma,ticarî iletişim türlerinden biri olan reklam yayıncılığının problemli biralan olduğu varsayımına dayanmaktadır. Çalışmanın bakış açısını iseToplumsal Sorumluluk Teorisinin öngördüğü “özgür fakat sorumlu basın– yayın” anlayışı oluşturmaktadır. Yapılan veri analizi sonucundaRTÜK’ün 01.12.2017 – 28.02.2018 tarihleri içerisinde almış olduğukararlar incelenmiş ve Türkiye’de yayın yapan tüm radyo ve televizyonkuruluşlarının reklam yayın ilkelerini hangi sıklıkla ihlâl ettiği tespitedilmiştir. Ulaşılan sonuçlara göre, “yanıltıcı reklamlar” % 43 oranla enfazla ihlâl edilen reklam ilkesi olmuştur. Sırasıyla “reklam sürelerininaşılması” ile “gizli reklam”, en fazla ihlâl edilen ikinci ve üçüncü reklamdüzenlemeleridir. Söz konusu üç reklam ilkesinin ihlâl oranı da, reklamyayınlarını düzenleyen 14 ilke içerisinde % 82 paya sahiptir. Ayrıca,Türkiye’de en fazla ihlâl edilen reklam ilkelerine “doğrudan satışprogramları”nın yol açtığı ve RTÜK yaptırımlarının yetersiz kaldığıhususu da ortaya konulmuştur.