Deprem etkisindeki yığma yapılarda hasar değerlendirme: çanakkale ili ayvacık örneği

Doğal afetler genel olarak dünyanın doğal süreçlerinden kaynaklanan, insanların yaralanması ve ölümü ile büyük hasarlara neden olabilen şiddetli ve ani olaylardır. Bu afetler içerisinde en fazla bilinen ve can kaybına neden olan afet türü ise depremlerdir. Türkiye deprem afeti açısından değerlendirildiğinde ülkemiz topraklarının ve nüfusunun tamamına yakını deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Ülkemizde inşa edilen yapı stoğuna baktığımızda büyük bir bölümünü yığma yapılardan oluşturmaktadır. Yığma yapıların deprem kuvvetleri altındaki dayanımları betonarme yapılara oranla daha azdır. Çalışmada genel olarak literatür taraması yapılarak yığma yapıların hasar değerlendirilmesi konusu irdelenmiştir. Literatür taramasının yanında Çanakkale ilinde meydana gelen 5,3 büyüklüğünde deprem sonrasında Ayvacık ilçesine bağlı Yukarıköy köyü ve Tuzla köyünde bulunan yığma yapılarda meydana gelen hasarlar, saha gözlem çalışmaları yapılarak çeşitli düzeylerde deprem hasarları görüntülenmiştir. Literatür taraması sonucunda hasar değerlendirme ölçeklerinin yetersiz olduğu ortaya konulmuş ve yeni hasar değerlendirme ölçeği geliştirilmiştir. Bu çalışmanın amacı, yığma yapılar inşa edilirken gerçekleştirilen yanlış uygulamalar gösterilmeye çalışılarak yeniden inşa edilecek yığma yapıların daha dayanıklı ve güvenli yapılmasına katkı sağlamaktır. Anahtar sözcükler: Deprem, Yığma yapı, Hasar değerlendirme, Çanakkale

Natural disasters are generally extreme and sudden events caused by natural processes of the Earth that injure and kill people or cause widespread damage. Among these disasters, earthquakes as the most common type, are the deadliest of disasters. Almost all of the territory of our country and people when evaluated in terms of the earthquake disaster Turkey is faced with the threat of earthquakes. When we look at the building stock in our country, a large part of it exists from masonry structures. The ultimate strengths of masonry structures under earthquake effects are much less than those of reinforced concrete structures. In the study, literature review is conducted and, damage assessment of masonry structures is evaluated. In addition to the previous studies performed for the damaged masonry structures, earthquake damages are observed at various levels by carrying out field surveys at Yukarıköy and Tuzla villages connected to the Ayvacık county after the earthquake with a magnitude of 5,3 in Çanakkale province. As a result of literature review, it is put forth that damage assessment scales be inadequate and it is developed a new damage assessment scale. The purpose of this study is to contribute to the more durable and safe construction of reconstructed structures by trying to show the misapplications realized while the masonry structures are being built. Keywords: Earthquake, Masonry structure, Damage assessment, Çanakkale