Tarih öncesi dönemlerde Gökçeada yerleşim sistemleri; Neolitik, Kalkolitik ve Tunç Çağları

Bu çalışmanın temel amacı Gökçeada (eski adıyla İmroz) adasının Neolitik Dönem'den Kalkolitik ve Tunç Çağlarına kadar uzanan süreçte tarih öncesi yerleşim sistemlerinin anlaşılmaya çalışılmasıdır. Çalışılan alanın ada olması ve anakaradan farklı jeolojik ve jeomorfolojik özelliklere sahip olması nedeniyle öncelikle bu özellikler belirlenmiş ve bölgenin coğrafi özelliklerine göre sistematik bir arazi araştırması planlanarak gerçekleştirilmiştir. Yüzey araştırmaları sonrasında elde edilen verilerin ofis ve kütüphane çalışmalarıyla bütünselliğe ulaştırılmasına çalışılmıştır. Bu kapsamda antik yazarların anlattıkları ve arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarından elde edilen bulgular referans alınarak adanın tespit edilebilen tarih öncesi yerleşimlerinin genel resmi ortaya konulmuştur. Çalışmanın metodolojisi yerleşim modeli analizini temel almaktadır. Eski ve yeni arkeolojik araştırma verilerinden derlenmiş ve tez konusu olan zaman dilimleri boyunca yerleşim kalıplarını tanımlamak amacıyla bir dizi parametre (yerleşimlerin konumu, yoğunluk, mesafe analizi vb) altında yerleşim sistemleri analiz edilmiştir. Sonuç olarak Erken Tunç Çağı döneminde adada yerleşim sayılarında bir artış yaşandığını ve şu anki veriler ile 12 yerleşim tespit edildiğini, Kalkolitik Çağ dönemine tarihlendirilebilecek 4 yerleşim, Neolitik Çağ için ise sadece halen kazısı devam eden Uğurlu-Zeytinli Höyük olduğunu söyleyebiliriz.

The main purpose of this study is to try to understand the prehistoric settlement systems of Gökçeada (formerly known as İmroz) island, from the Neolithic Period to the Chalcolithic and Bronze Ages. Since the studied area is an island and has different geological and geomorphological features than the mainland, these features were first determined and a systematic land survey was planned and carried out according to the geographical features of the region. The data obtained after the surface surveys were tried to be integrated with office and library studies. In this context, the general picture of the prehistoric settlements of the island that can be identified is presented by reference to the accounts of ancient writers and the findings obtained from archaeological excavations and surface surveys. The methodology of the study is based on settlement pattern analysis. It was compiled from old and new archaeological research data and settlement systems were analyzed under a series of parameters (location of settlements, density, distance analysis, etc.) in order to define settlement patterns throughout the time periods that are the subject of the thesis. As a result, we can say that there was an increase in the number of settlements on the island during the Early Bronze Age and with current data, 12 settlements have been identified, 4 settlements that can be dated to the Chalcolithic Age, and the only one for the Neolithic Age is Uğurlu-Zeytinli Höyük, whose excavations are still ongoing.