Okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıkları ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki

Bu çalışmanın amacı, okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıkları ve örgütsel bağlılıklarının düzeyini ortaya koymaktır. Ayrıca okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıkları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın evreni, Çanakkale ili Merkez, Lapseki, Eceabat ve Gelibolu ilçelerinde bulunan 111 devlet okulundaki 254 okul yöneticisinden; örneklemi ise kolay örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 167 okul yöneticisinden oluşmaktadır. Okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıklarını ölçmek amacıyla Kılcan ve Şimşek (2021) tarafından geliştirilen "Kapsayıcı Eğitime Yönelik Farkındalık Ölçeği" ve örgütsel bağlılıklarını ölçmek amacıyla ise Penley ve Gould (1988) tarafından geliştirilen, Ergün ve Çelik (2019) tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Örgütsel Bağlılık Ölçeği" kullanılmıştır. Demografik verilerin saptanması için araştırmacı tarafından hazırlanan "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerden sayı, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma; gruplar arasındaki farkın önemi için parametrik testlerden ikili karşılaştırmalarda t Testi, üç ve daha fazla grup arası karşılaştırmalarda tek yönlü varyans analizi (ANOVA); değişkenler arasındaki ilişki için korelasyon; değişkenlerin yordayıcılığı için basit ve çoklu regresyon testleri kullanılmıştır. Okul yöneticilerinden toplanan verilerle: a) Okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıkları yüksek düzeyde, b) Okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıkları ile cinsiyetleri, eğitim düzeyleri (lisans/lisansüstü) ve yaş değişkenlerine göre benzer düzeyde olduğu, c) Okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıkları mesleki kıdem ve yöneticilik kıdemleri değişkenlerine göre farklılaştığı, d) Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılıkları orta düzeyde olduğu, e) Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılıkları ile cinsiyet, eğitim durumu (lisans/lisansüstü), mesleki kıdemleri, yöneticilikteki kıdemleri ve yaş değişkenlerine göre farklılaşmadığı, f) Okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime yönelik farkındalıkları ile örgütsel bağlılıkları arasında pozitif yönde, düşük düzeyde bir ilişki olduğu, g) Okul yöneticilerinin kapsayıcı eğitime ilişkin farkındalıklarının örgütsel bağlılıklarını orta düzeyde yordamakta olduğu, h) Zoraki boyut hariç, çıkarcı ve ahlaki boyutlarda verilen olumlu yanıtlardaki artışın örgütsel bağlılığı olumlu yönde etkilemekte olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kapsayıcı eğitim, farkındalık, örgütsel bağlılık, okul yöneticileri.

The aim of this study is to reveal the level of school administrators' awareness of inclusive education and their organizational commitment. In addition, it is aimed to examine the relationships between school administrators' awareness of inclusive education and their organizational commitment. The research was designed in correlational survey method. The population of the study consists of 254 school administrators in 111 public schools located in the Central, Lapseki, Eceabat and Gelibolu districts of Çanakkale province; the sample consists of 167 school administrators determined using the convenience sampling method. The "Awareness Scale for Inclusive Education" developed by Kılcan and Şimşek (2021) was used to measure school administrators' awareness of inclusive education and the "Organizational Commitment Scale" developed by Penley and Gould (1988) and adapted into Turkish by Ergün and Çelik (2019) was used to measure their organizational commitment. "Personal Information Form" prepared by the researcher was used to determine demographic data. In the analysis of the data, number, percentage, arithmetic mean and standard deviation were used for descriptive statistics; t test for pairwise comparisons, one-way analysis of variance (ANOVA) for comparisons between three or more groups; correlation for the relationship between variables; simple and multiple regression tests were used for the predictive power of variables. With the data collected from school administrators, a) School administrators have a high level of awareness of inclusive education, b) School administrators' awareness of inclusive education is at a similar level according to their gender, education level (undergraduate/graduate) and age variables, c) School administrators' awareness of inclusive education differs according to the variables of professional seniority and administrative seniority, d) Organizational commitment of school administrators is at a moderate level, e) There is no difference between school administrators' organizational commitment and their gender, educational status (undergraduate/graduate), professional seniority, seniority in administration and age variables, f) There is a positive, low level relationship between school administrators' awareness of inclusive education and their organizational commitment, g) School administrators' awareness of inclusive education moderately predicts their organizational commitment, h) Except for the coercive dimension, the increase in the positive response in the calculative and moral dimensions was found to have a positive effect on organizational commitment. Keywords: Inclusive education, awareness, organizational commitment, school administrators.