Ferrâ'nın 'Meâni'l-Kur'ân'ı ile Ebû Ubeyde'nin 'Mecâzü'l-Kur'ân' isimli eserlerinde Kur'ân müfredâtına yaklaşımlar

Bu çalışmada, Basra dil okuluna mensup Ebû Ubeyde'nin (ö. 210/825) Mecâzu'l-Kur'ân ile Kûfe dil okulunu temsil eden Ferrâ'nın (ö. 207/822) Me'âni'l-Kur'ân isimli eserlerinde Kur'ân müfredâtına yaklaşımları ele alınmıştır. Aynı zaman diliminde ve aynı coğrafyanın farklı şehirlerinde yaşamış olan müelliflerin hayatları, ilmî şahsiyetleri, hocaları, talebeleri ve eserleri, dönemin genel ilmî, siyasî ve kültürel atmosferini de yansıtmaktadır. Me'âni'l-Kur'ân ve Mecâzu'l-Kur'ân hem yazıldıkları dönemde hem de sonrasında ilgili çevrelerce kabul görmüş ve değerli bulunmuşlardır. Bu eserlerde yer alan Kur'ân müfredâtıyla ilgili anlamların büyük bir bölümünde müelliflerin ittifak ettikleri görülür. Anlamı üzerinde ihtilaf edilen müfredât sayısı ittifak edilenlere oranla az da olsa, son ilâhî vahyin doğru anlaşılmasının ehemmiyeti noktasında bu azlık oldukça önemli ve dikkat çekicidir. Anahtar Kelimeler: Me'âni'l-Kur'ân, Mecâzu'l-Kur'ân, Ebû Ubeyde, Ferrâ, Müfredât.

This study deals with the approaches to Qur'a?n lexicography "Maja?z al-Qur'a?n" by Abu? 'Ubaydah Ma'mer ibn al-Muthanna? (d. 210/825), a member of Basra school, and "Ma'a?ni? al-Qur'a?n" by Yahya? ibn Ziya?d al-Farr? (d. 207/822), representing Kufah school. In the same period, the information on the authors, scholars, students, who lived in different cities of the same geography, and their works reflect the general scientific, political and cultural atmosphere of the era. It is seen that authors agree on most parts of the significance they attach to Qur'a?n lexicography in "Ma'a?ni? al-Qur'a?n" and "Maja?z al-Qur'a?n", considered important and valuable by the people concerned during and after the period which they were written. When it comes in the question of the interpretation of the last divine revelation, which is fewer in terms of the number of Qur'a?n lexicography, but of great sensitivity in all aspects like Qur'a?n, it is noteworthy that there is little difference between the two tafseers. Keywords: Ma'a?ni? al-Qur'a?n, Maja?z al-Qur'a?n, Abu? 'Ubaydah Ma'mer ibn al- Muthanna? Yahya? ibn Ziya?d al-Farr?, lexicography.