BASMACI İSYANI VE AFGANİSTAN (1918-1933)

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorKıllıoğlu, Mehmet Erkan
dc.date.accessioned2025-05-29T05:24:46Z
dc.date.available2025-05-29T05:24:46Z
dc.date.issued2022
dc.departmentÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
dc.description.abstractBaşlangıç ve bitiş tarihleri hakkında görüş farklılıkları olsa da Basmacı İsyanı adı ile bilinen 20. yüzyılın başındaki Orta Asya’daki bağımsızlık hareketi 1918-1933 yılları arasında Orta Asya tarihini şekillendiren önemli faktörlerden birisi olmuştur. Bu isyanın temel amacı bölgedeki Sovyet yönetimini sonlandırmak ve bağımsız bir Türkistan Devleti kurmaktır. Kendilerini isyana teşvik eden de Hokand Muhtar Cumhuriyeti’nin Sovyetler tarafından yıkılması olmuştur. Orta Aya’nın o dönemdeki siyasi, iktisadi ortamı Ruslara karşı duyulan husumetle de birleşince hareketin gelişmesi için gereken zemin ortaya çıkmıştır. Basmacı Hareketi Enver Paşa’nın 1922 yılında şehadetinden sonra yön değiştirmiş, Rus İç Savaşı’nın bitmesi ile de üstünlük Sovyetler’in eline geçmiştir. Bunun üzerine Basmacılar, Buhara Hanlığı’nın ilhakı sırasında Sovyet hâkimiyeti altında yaşamak istemeyen nüfusun yaptığı gibi, Afganistan’a gitmiş ve mücadelelerine buradan devam etmiştir. Afganistan’da Basmacılar Afgan Devleti ve Orta Asyalı göçmenlerden aldıkları destekle isyanı sürdürmeye çalışmışlardır. Bunda başarılı da olmuşlardır. Bu duruma en güzel örnek ise İbrahim Bek ve Fuzayl Mahsum’un Garm harekâtı gösterilebilir. Ancak başlarda iyi giden bu harekât başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Bunda Sovyetlerin askeri disiplin, teknoloji alanında üstünlüklerinin yanında Basmacılar arasındaki ayrılıkları oldukça iyi kullanmalarının da etkisi vardır. Basmacı İsyanı zaman zaman cereyan eden baskınlarla 1935 yılına kadar sürse de bu tarihte kesin olarak bitmiştir. Bu durumda Afganistan’daki desteklerinin de kesilmesinin etkisi vardır
dc.description.abstractAlthough there are still discussions about the start and end dates, the Basmachi Rebellion, a popular freedom movement, was one of the factors that shaped the history of Central Asia between 1918-1933. The main purpose of this revolt was to end the Soviet rule and to establish an independent State. The destruction of Kokand autonomy by the Soviets encouraged the revolt. The political and economic environment of Central Asia at that time, combined with the hostility towards the Russians, the necessary ground for the development of the revolt emerged. The Basmachi movement, which was active in the region, changed direction after Enver Pasha's martyrdom in 1922, and with the end of the Russian Civil War, the advantage slipped into the Soviets side. Thereupon, Basmachis went to Afghanistan and continued their struggle from there. In Afghanistan, the Basmachi’s tried to continue the rebellion by crossing over to the Soviet side with the support they received from both the Afghan State and the Central Asian immigrants in the region. In addition to their superiority in military discipline and technology, the fact that the Soviets used the differences between the Basmachi’s very well. The Basmachi Rebellion continued with small incursions, but it was definitely lasted in 1935.
dc.identifier.doi10.31455/asya.1110464
dc.identifier.endpage218
dc.identifier.issn2602-2877
dc.identifier.issn2602-263X
dc.identifier.issue20
dc.identifier.startpage203
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.31455/asya.1110464
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12428/30977
dc.identifier.volume6
dc.institutionauthorKıllıoğlu, Mehmet Erkan
dc.language.isotr
dc.publisherMehmet Akif KARA
dc.relation.ispartofAsya Studies
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.snmzKA_DergiPark_20250529
dc.subjectOrta Asya
dc.subjectBasmacı İsyanı
dc.subjectAfganistan
dc.subjectİbrahim Bek Lakaylı
dc.subjectFuzayl Maksum
dc.titleBASMACI İSYANI VE AFGANİSTAN (1918-1933)
dc.title.alternativeTHE BASMACHI REBELLION AND AFGHANISTAN (1918-1933)
dc.typeResearch Article

Dosyalar

Koleksiyon

DergiPark