Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde Türkiye'de azınlık hakları: Normlar ve beklentiler

Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne üyelik sürecinde, insan hakları ve özgürlükler kapsamında karşısına çıkan önemli konulardan biri de "gayrimüslim azınlıklara yönelik haklar"dır. Uluslararası standartlar, Avrupa Birliği ölçütleri ve Türkiye'nin Lozan Antlaşması'na taraf olmasından kaynaklı yükümlülükleri düşünüldüğünde, Türkiye'nin gayrimüslimlere yönelik haklar açısından nerede yer aldığının iyi bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, uluslararası standartlar ışığında, Türkiye'nin gayrimüslim azınlıklarla ilgili kat ettiği yolu tarihsel olarak incelemek ve bu alanla ilgili sorunları tespit etmektir. Bu tezde, "azınlık" kavramı ve azınlık kavramının tarihsel gelişimi, uluslararası hukukta ve yerel mevzuatta azınlık haklarına ilişkin mevcut hukuki düzenlemeler ve bunların uygulamadaki yeri incelenmiştir. Avrupa Birliği Düzenli İlerleme Raporları ve başlıca gayrimüslim azınlık cemaatleriyle gerçekleştirilen mülakatlar çerçevesinde yapılan incelemenin ardından, Türkiye'de yapılan yasal düzenlemelerin gayrimüslim azınlık cemaatinin özgüvenini geliştirecek yönde olumlu seyretmektedir. Fakat yürürlükteki mevzuattan ziyade ortaya çıkan temel sorun Türklerin gayrimüslim cemaate yönelik "yabancı" algısıdır.

During the accession process to the European Union, one of the important issues within the context of human rights and freedoms confronted Turkey are rights for non-Muslim minorities. Considering international standards, the European Union criteria and Turkey's liabilities originated from being a party to the Treaty of Lausanne, it is needed to be evaluated profoundly where Turkey stands in terms of the Non-Muslim rights. It is aimed to assess Turkey's historical progress regarding Non-Muslim rights in the light of international standards and identify the problems regarding this issue. In this thesis, "minority" concept and its historical development, existing legal regulations regarding minority rights in international law and domestic legislation, and the implementation on the of these regulations are examined. After scrutinizing the Regular Progress Reports of the European Union and the analysis of the interviews mainly carried out on the Non-Muslim minority communities, we find out that new laws and regulations in Turkey (regarding this issue) improve the confidence of the Non-Muslim minority communities in a positive way. However, the main problem is the Turkish peoples' "foreigner" perception towards Non-Muslim communities rather than current legislation.