Yazar "Geylani, Mahfuz" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 10 / 10
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Ahmed Teymur Paşa’nın el-Kinâyâtü’l-‘Âmmiyye Adlı Eserinde Yer Verdiği Bazı Kinâyeli Kullanımlar(Balıkesir University, 2024) Geylani, MahfuzÖz Kinâye meramı daha etkili bir şekilde ifade etmek ve anlamı kuvvetli hale getirmek için etkin bir şekilde kullanılan edebî sanatlardandır. Sarih bir şekilde ifade edilen sözler bazı durumlarda karşımızdaki hitap ettiğimiz kişide yeterli etki meydana getirmeyebilir. Ya da söylenmek istenmeyen ifadeler kullanılmak istenilmez. Bu sebeplerden dolayı belâgatın etkin edebî sanatlarından olan kinâye sanatının kullanılmasına ihtiyaç duyulur. Kinâye sanatı Kur’an-ı Kerim, hadis, edebî metin ve şiir de kullanılmıştır. Kny (كني) kökünden türetilmiş bir masdar olan kinâye ( كِناية) sözcüğü “bir şeyi başka bir şeyle örtüp gizlemek” anlamına gelir. Kinâye anlamı itibari ile sıfattan, mevsûftan ve nisbetten olmak üzere üç kısımda ele alınmıştır. Ahmed Teymur Paşa Mısır’ın önemli edip, tarihçi ve araştırmacılarındandır. Çeşitli ilim dallarında önemli eserler telif etmiştir. Müellif çalışma konumuzu oluşturan el-Kinâyâtü’l-‘âmmiyye adlı eserinde Mısır halk dilinde kullanılan 315 kinayeli kullanıma yer vermiştir. Mısır halk dilinde kullanılan kinayeli kullanımlara yönelik bu denli kapsamlı bir çalışma kendisinden önce yapılmamıştır. Makale boyutunu aşmaması için çalışmada bu kullanımların bir kısmına yer verilecektir. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmada öncelikle Mısırlı edip Ahmed Teymur Paşa’nın hayatı ve ilmî kişiliği ele alınacak olup ardından müellifin el-Kinâyâtü’l-‘âmmiyye adlı eserinde yer verdiği Mısır halk dilinde kullanılan bazı kinayeli kullanımlara yer verilecektirÖğe ARAP DİL EKOLLERİ VE ÖNDE GELEN TEMSİLCİLERİ(2020) Geylani, MahfuzArap dili ile ilgili ilk çalışmalar Ebu’l-Esved ed-Düelî ile birlikte Basra’da başlamıştır. Daha sonraki zamanlarda ise bu amaca yönelik olarak Kûfe, Bağdat, Mısır ve Endülüs dil ekolleri oluşmuştur. Ancak nahiv ilmi daha çok Basra ve Kûfe dil ekolleri denilen iki ana ekol tarafından temsil edilmiş, böylece nahiv kâideleri Basra ve Kûfe dil ekollerinin önde gelen dil bilginleri sayesinde olgunlaşmıştır. Bağdat dil ekolü mensupları daha çok Basra ve Kûfe dil ekollerinin görüşleri arasında tercihte bulunmuş, Mısır ve Endülüs dil ekolü mensupları ise önceden telif edilen eserlere şerh ve hâşiye yazarak nahiv ilminin gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.Öğe ARAP DİLİNDE MÜBTEDÂ VE HABER ARASINDA İRTİBAT SAĞLAYAN RÂBITLAR(2021) Geylani, MahfuzRâbıt Arap dili kaynaklarında yeri geldiğinde değinilen bir konudur. Ülkemizde bu konudamüstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu açıdan bu konuyu müstakil bir çalışmada ele almak önemarz etmektedir. Mübtedâ ve haber arasında irtibat sağlayan rabıtların olması ve haber cümlesi,sıfat cümlesi, sıla cümlesi ve hâl cümlesi gibi cümlelerin de râbıta ihtiyaç duymaları araştırmanınkonusunu önemli kılmaktadır. Cümlenin öğeleri arasında irtibat kuran râbıt konusununincelenmesi Arap gramerinde cümle konusunun anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Biz buçalışmada mübtedâ ve haber arasında irtibat kuran râbıtları ve râbıta ihtiyaç duyulan bazıcümleleri ele almaya çalıştık. Konu ele alınırken temel kaynaklardan yararlanılmaya çalışıldı.Özellikle bu konuyu eserlerinde müstakil olarak ve genişçe işleyen İbn Hişâm’ın Muğni’l-lebîb veSuyûtî’nin el-Eşbâh ve’n-nezâir fi’n-nahv adlı eserlerinden istifade edilmeye çalışıldı.Anahtar Kelimeler: Nahiv, Cümle, Mübtedâ, Haber, Râbıt.Öğe Arap Dilinde Mübtedâ ve Haber Arasında İrtibat Sağlayan Râbıtlar(Mehmet Ayhan, 2021) Geylani, MahfuzÖz Bu çalışmada râbıt olgusu hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Râbıt olgusu Arap dili kaynaklarında yeri geldiğinde değinilen bir konudur. Ülkemizde bu konuda müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu açıdan bu konuyu müstakil bir çalışmada ele almak önem arz etmektedir. Biz bu çalışmada râbıt olgusunu mübtedâ ve haber arasında irtibat kuran râbıtlar ve râbıta ihtiyaç duyulan bazı cümleler olmak üzere iki ana başlık altında ele almaya çalıştık. Konu ele alınırken temel kaynaklardan yararlanılmaya çalışıldı. Özellikle bu konuyu eserlerinde müstakil olarak ve genişçe işleyen İbn Hişâm’ın Muğni’l-lebîb ve Suyûtî’nin el-Eşbâh ve’n-nezâir fi’n-Nahv adlı eserlerinden istifade edilmeye çalışıldı. Anahtar Kelimeler: Nahiv, Râbıt, Cümle, Mübtedâ, Haber. PHENOMENON OF CONJUNCTION IN THE ARABIC LANGUAGE Abstract In this study, information is given about the phenomenon of conjunction in the grammar boks. The phenomenon of conjunction is a subject mentioned in Arabic language sources when it comes to. No separate study has been conducted on this subject in our country. In this respect, it is important to address this issue in a separate study. In this study, we tried to discuss the conjunction phenomenon under two main headings: conjunctions that establish a connection between subject and predicate, and some sentences that need conjunction. Main sources were tried to be used while dealing with the subject. In particular, efforts have been made to benefit from the works as İbn Hişâm’s Muğni’l-lebîb and Suyûtî’s el-Eşbâh ve’n-nezâir fi’n-Nahv that cover this subject separately and widely. Keywords: Grammar, Conjunction, Sentence, Subject, Predicate.Öğe Arap Dilinde “Vâv” (?) Edatının Fonksiyonları(Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2020-03-18) Geylani, MahfuzEdatlar kendi başlarına herhangi bir anlam ifade etmeyen, cümle içerisinde anlam yüklenen unsurlardır. İsim ve filleri birbirine bağlama işlevi görürler. Edatlar konuşan kişinin farklı anlamlar oluşturmak için başvurduğu araçtır. Kendisinden sonra gelen sözcükleri etkilerler. Yani o sözcükler üzerinde amil olurlar. Klasik nahiv kitaplarında isim ve fiilden sonra zikredilen harf bölümünde geniş bir şekilde ele alınırlar. Bu edatlardan Arap dilinde kullanımı geniş olanlardan birisi de “vâv” harfidir. Bu çalışmada “vâv” edatının/harfinin Arap dilindeki işlevine dikkat çekilmiştir.Öğe CEVÂLİKÎ’NİN ZECCÂC’A YÖNELTTİĞİ ELEŞTİRİLER(Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2022) Geylani, MahfuzCevâlikî Arap dili ve edebiyatı alanında devrinin otoritesiydi. Nizamiye medresesinde müderrislik yapmış ve Semânî, İbnu’l-Enbârî ve Ebu’l-Ferec İbnu’l-Cevzî gibi meşhur simalar ona talebelik etmiştir. Bağdâd’ın kendisiyle iftihar ettiği önemli bir nahiv ve lügat âlimidir. Edebiyat ilmini Ebû Zekeriyyâ et-Tebrîzî’den ders almıştır. Abbasi halifelerinden Muktefî-Billâh’ın sevgisini kazanmış ve halife kendisinden bazı kitaplar okuyarak kendisinden istifade etmiştir. Nahiv, lügat ve edebiyat alanında birçok faydalı eser telîf etmiştir. Telîf ettiği en önemli eseri ise el-Mu‘arreb adlı eserdir. Eser telîf edidiği zamandan itibaren büyük bir rağbet görmüştür. Cevâlikî bu eserinde Arapça’ya başka dillerden gelen kelimeleri ele almıştır. Yirmi altı bölümden oluşan sözlükte 732 yabancı kökenli kelime alfabetik sıraya göre açıklanmıştır. Zeccâc, Sa‘leb’in el-Fasîh adlı eserinde zikrettiği bazı meselelerde Sa‘leb’e yönelik itirazlarda bulunmuş Ebû Mansûr el-Cevâlikî de Saleb’i savunmuş ve Zeccâc’ın eleştirilerini çürütmeye çalışmıştır. Zeccâc’ın bazı meselelerde Sa‘leb’i eleştirmesinin altındaki neden muhtemelen Zeccâc’ın Basra dil elolüne Sa‘leb’in ise Kûfe dil ekolüne mensup oluşunda aramak gerekir. Bilindiği gibi Basra ve Kûfe dil ekolü mensuplarının ihtilâfı nahiv meselelerinde kendisini gösterdiği gibi nahiv ilminde kullanılan ıstılahlarda da kendisini göstermiştir. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın birinci bölümünde Arap dilbilimcilerin önde gelenlerinden olan Cevâlikî’nin hayatı, ilmî kişiliği ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde ise çalışma konumuzu oluşturan er-Red ‘ale’z-Zeccâc adlı eser hakkında bazı bilgiler verilmiş ardından bu eser çerçevesinde Cevâlikî’nin Zeccâc’a yönelik eleştiriler ele alınmıştırÖğe Ez-zebîdî'nin İ'tilâfu'n-Nusra adlı eseri çerçevesinde Basra ve Kûfe ekolleri arasındaki nahiv tartışmaları(Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, 2018) Geylani, Mahfuz; Demir, Ramazanİslâmî fetihler sonucu günlük konuşma dilinde "lahn"ın ortaya çıkması üzerine dönemin âlimleri Arap dilini lahn tahribatından kurtarmak için çeşitli çalışmalar içerisine girmişlerdir. Bu amaca yönelik olarak ilk gramer çalışmaları önce Basra'da başlatılmış, sonrasında ise Kûfe'de devam ettirilmiştir. Arap dili daha çok bu iki merkez tarafından şekillendirilmiş, neticede gramer konusunda iki farklı ekol ortaya çıkmıştır. Bazı nahiv meselelerinde farklı görüşlere sahip olan ve farklı ıstılahlar geliştiren Basra ve Kûfe dil ekolleri temel gramer kurallarının ve nahiv ıstılahlarının oluşturulmasında önemli rol oynamışlardır. ez-Zebîdî'nin İ'tilâfu'n-nusra adlı eserini merkeze alan bu çalışma temelde Basra ve Kûfe dil ekolleri arasında ihtilâf arz eden nahiv konularını mukayeseli bir şekilde değerlendirmeye tabi tutmayı ve müellifin söz konusu hususlarla ilgili görüşlerini yansıtmayı amaçlamaktadır. Eserin dilbilimsel açısından incelenmesi Basra ve Kûfe dil ekollerinin kullanmış oldukları terminolojiyi bilme, takip ettikleri metodolojiyi ve sahip oldukları görüşleri anlama açısından önem arz etmektedir. Bu araştırma giriş, üç bölüm ve sonuçtan ibarettir. Giriş kısmında çalışmanın konusu, önemi, amacı, yöntemi, sınırlandırılması ve kaynakları hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde nahvin anlamı, konusu, isimlendirilmesi konusundaki rivayetler, gramer ekolleri ve önde gelen temsilcileri gibi çalışmayla direk ilintili hususlar değerlendirmeye tabi tutulmuştur. İkinci bölümde müellifin hayatı ve eserinde izlemiş olduğu üsluba değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise nahiv konusunda Basra ve Kûfe dil ekolleri arasındaki ihtilâflı meseleler izah edilmeye çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise ele alınan konularla ilgili kısa bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Nahiv, Lahn, ez-Zebîdî, Hilâf, Basra, Kûfe, Bağdat, Endülüs ve Mısır Dil Ekolleri.Öğe İbn Hişâm’ın “Fevhu’ş-Şezâ Bi-Mes’eleti Kezâ” Adlı Risâlesi(Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2023) Geylani, Mahfuzİbn Hişâm Arap dilinde zamanının önde gelen âlimlerinden olup Mısır gramer ekolünün önemli temsilcilerin¬den biridir. Nahiv, lügat, kıraât, hadîs ve fıkıh ilimlerinde tam bir yetkinlik kazanmış ve ilmin ince meselelerine vakıf olmuştur. Bu çalışmamızda İbn Hişâm’ın Arap dilinde kullanılan “كذا” edatı ile ilgili bilgileri ihtiva eden Fevhu’ş-şezâ bi-mes’eleti kezâ adındaki risâlesini ele aldık. İbn Hişâm, Ebû Hayyân’ın telîf etmiş olduğu eş-Şezâ fî ahkâmi kezâ isimli eserine vakıf olup “كذا” edatı ile ilgili hükümle¬rin yeterince açıklanmadığını görünce bu risaleyi telîf etmiştir. İbn Hişâm risalesini beş ana bölümde ele almıştır. Risalesinde gramer âlimlerinin görüşlerine yer vermiş, Basra ve Kûfe dil ekollerinin ve fıkıh mezhep imamlarının görüşlerini zikretmiştir. Semâı, kıyâsı, şiiri ve Arap dilinde kullanılan örnekleri istişhâd olarak kullanmıştır. Sadece gramer âlimlerinin görüşlerini nakletmekle yetinmemiş görüşleri kendi düşünce süzge¬cinden geçirerek tahlil ve değerlendirmelerle kendi görüşünü de açıklamıştır. Birinci bölümde “كذا” edatının Arap gramerindeki farklı kullanımlarını ayrıntılı bir şekilde anlatır. İkinci bölümde “كذا” edatının temyîzinin harekesi konusundaki üç farklı görüşü açıklar. Üçüncü bölümde كذا” edatının irâbı konusunda kendisinin ve farklı dil bilginlerinin görüşlerini aktarır. Dördüncü bölümde “كذا” edatının anlamı konusundaki dört farklı dil bilgininin görüşünü izah eder. Beşinci bölümde “كذا” edatının atıf edatıyla veya atıfsız olarak kullanılması durumunda mezhep imamlarına göre terettüp eden sonuçları ifade etmiştirÖğe İbn Vellâd’ın Hayatı, İlmî Kişiliği ve el-İntisâr li Sîbeveyhi ‘ale’l-Müberred Adlı Eseri(Adıyaman University, 2022) Geylani, Mahfuzİbn Vellâd Hicrî 4. asırda yaşamış Mısır’ın önemli dil bilginlerindendir. “Vellâd” olarak bilinen dedesi el-Velîd’e nisbet edilerek İbn Vellâd olarak şöhret bulmuştur. Aslen Basralı olup Basra’nın önde gelen nahiv âlimlerinden olmuştur. İlim ehli bir aileye mensuptur. İlim tahsilinde bulunmak için Irak’a gitmiş ve Zeccâc’tan Sîbeveyh’in el-Kitâb adlı eserini okumuştur. Daha sonra Mısır’a geri dönmüş ve vefatına kadar Mısır’da ilim tedrisatı ve kitap telîf etmekle meşgul olmuştur. İbn Vellâd ve Ebû Cafer b. en-Nahhâs arasında ilmî münazaralar yaşanmıştır. Zeccâc, İbn Vellâd’ı Ebû Cafer b. en-Nahhâs’a takdim etmiş ve Bağdat’a gelen Mısırlılara kendisi hakkında övgülerde bulunmuştur. Sîbeveyh’in el-Kitâb adlı eseri telîf edildiğinden itibaren eser üzerinde birtakım çalışmalar yapılmıştır. Çalışmaların bir kısmı eserin kapalı yönlerini açıklamaya dönük şerhler olurken bir kısmı da eserdeki konu-lara yönelik eleştiriler şeklinde olmuştur. Esere yönelik eleştirilerden biri de Muberred tarafından yapılmıştır. Muberred bu tenkitlerini günümüze ulaşmayan Mesâilu’l-ğalat adlı eserinde zikretmiştir. İbn Vellâd, Muberred’in Sibeveyh’e bazı eleştiriler yönelttiği Mesâilu’l-ğalat adlı eserine vakıf olunca Muberred’in tenkitlerine rıza göstermemiş ve Sîbeveyh’e yönelttiği tenkitlere cevap mahiyetinde meşhur el-İntisâr li Sîbeveyh ‘ale’l-Muberred isimli eserini telîf etmiştir. İbn Vellâd, 133 meseleyi zikrederek Muberred’in eleştirilerine deliller ile cevap vermiştir. İbn Vellâd eserinde Muberred’in eleştirilerine cevap verirken nahiv kâidelerine riayet etmiş, semâ ve kıyâs ile delillendirmede bulunmuş, nahiv âlimlerinin icmâına yer vermiş, bazı gramer âlimlerinin görüşlerine yer vermiş ve bazı nahiv meselelerinde de kendi görüşünü açıklamıştır. Çalışmada öncelikle İbn Vellâd’ın hayatı, ilmî kişiliği ve çalışma konumuzu oluşturan el-İntisâr li Sîbeveyh ‘ale’l-Muberred isimli eseri hak-kında bilgiler verilmiş olup akabinde İbn Vellâd’ın söz konusu eserinde takip etmiş olduğu metot açıklanmıştırÖğe Some Common Language Errors In Abdulkadir al-Magribi’s Work Entitled Aserat al-Lisan(Balıkesir Üniversitesi, 2022) Geylani, Mahfuz“Lahn” has been an important factor at the beginning of the studies of the Arabic language. Within this scope, some linguists have written works on common language errors to prevent erroneous language usage. One of the works written on this subject in the modern period is Abulkâdir el-Mağrîbî’s work entitled ‘Aserâtu’l-lisân, a contemporary Syrian linguist. In this work, in which he included more than three hundred linguistic errors in more than three hundred words, Abulkâdir el-Mağrîbî handled his work in ten chapters. From time to time, he also cited grammatical rules and stated that the error in the word was not in accordance with the correct usage. He stated that the errors in the words were due to the movement, sukûn, shaddah, and tahfīf. According to Abulkâdir el-Mağrîbî, to preserve the Moroccan language, it is not only necessary to apply grammatical rules, but also to purify the Moroccan language from Ammi words and replace them with Moroccan words. In order not to exceed the purpose of the article, we will include some of these words in this study. In our study, first of all, Abulkâdir el-Mağrîbî’s life and scholarly personality are mentioned, and then the common linguistic errors in some of the words in Abulkâdir el-Mağrîbî’s work entitled Aserâtu’l-lisân are explained
