Doğu Dilleri ve Edebiyatları Bölümü Koleksiyonu
Bu koleksiyon için kalıcı URI
Güncel Gönderiler
Öğe Türkçe-Japonca LSTM Makine Çevirisi ve Kalibrasyonu(Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2023) Kolukısa, Ali AycanMakine çevirisi kavramı tarihin daha eski zamanlarında ortaya çıkmış olsa da, ilk makine çevirisinin 1933 yılında Fransa’da George Artsrouni adlı bir mucit tarafından geliştirilen bir cihaz tarafından gerçekleştirildiği yaygın olarak bilinmektedir. Ancak günümüzdeki gibi modern makine çevirisinin gelişimi ise ancak bilgisayar sistemlerinin ve doğal dil işleme tekniklerinin icadından sonra sağlanabilmiştir. Modern bilgisayarların tarihi 2. Dünya Savaşı’nda Alan Turing ile başlamış ve ardından Soğuk Savaş’ın da etkisiyle ilk modern makine çevirisi 1954 yılında Georgetown Üniversitesi ve IBM firması sayesinde Rusça’dan İngilizce’ye şeklinde gerçekleşmiştir. Ancak kural tabanlı bir algoritma üzerine geliştirilen IBM 701 adlı bilgisayar tarafından gerçekleştirilen bu çevirinin çok sınırlı sayıda kelime ve dilbilgisel kurallara dayalı olarak çalışmaktaydı. Makine çevirisinin evriminde en önemli rol oynayan faktörlerden biri ise, hiç şüphesiz yapay sinir ağları olmuştur. Yapay sinir ağları 1940’lı yılların başında keşfedilmiş olsa da modern bilgisayar teknolojileri yardımıyla 21. yüzyılın başından itibaren derin öğrenme modelleri aracılığıyla çeviri alanında kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle 2013 yılında Kalchbrenner ve Blunsom tarafından sunulan makale çok ilgi görerek yapay sinir ağlarının olanaklarından makine çevirisi alanında faydalanılma yoluna girilmiştir. Bu çalışmada yapay sinir ağlarından biri olan Uzun-Kısa Vadeli Bellek (LSTM)’ten faydalanılarak oldukça düşük boyutlu bir eğitim verisi ile Türkçe-Japonca makine çeviri uygulaması yapılmıştır. Düşük bir veri kullanımında ortaya çıkabilecek olası sorunlar belirlenmeye çalışılarak bu tür bir veri ile en verimli şekilde makine çevirisinin yapılabilmesi için gerekli kalibrasyonun ne şekilde yapılması gerektiği ele alınmıştır.
