Yazar "Torun, Mustafa" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 20 / 20
  • Küçük Resim
    Öğe
    1980-2013 dönemi Türkiye ekonomisinde enflasyon ve faiz oranı arasındaki ilişki
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2016) Torun, Mustafa; Karanfil, Muhammet
    Çalışmada 1980-2013 dönemi Türkiye ekonomisi için enflasyon ve faiz oranları arasındaki ilişki ele alınmıştır. Kurulan modellerde faiz oranı, reel döviz kuru ve GSYİH değişkenlerinin enflasyon üzerindeki etkisi incelenmiştir. Modelde bağımlı değişken olarak enflasyon oranı, bağımsız değişkenler ise faiz oranı, reel döviz kuru ve GSYİH değişkenlerinden oluşmaktadır. Yapılan çalışmada değişkenler arasındaki ilişki Johansen eşbütünleşme, Granger nedensellik ve varyans ayrıştırma yöntemleriyle araştırılmıştır. Ulaşılan sonuçta modelde yer alan değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki vardır. Faiz oranından ve GSYİH dan enflasyon oranına doğru bir nedensellik bulunmuştur. Ayrıca faiz oranı ile GSYİH arasında da çift yönlü bir nedensellik olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
  • Küçük Resim
    Öğe
    2008 Global Ekonomik Kriz’in Genç İşsizlik Açısından Değerlendirilmesi
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2011) Torun, Mustafa; Arıca, Feyza
    2008 yılının son dönemlerinde A.B.D ve diğer batı ekonomilerinde ortaya çıkan finansal krizin ardından diğer gelişmekte olan ülkeler gibi Türkiye de ciddi şekilde bu krizden etkilenmiştir. Finans piyasalarında başlayan kriz, zamanla reel piyasaları etkisi altına almıştır. Kredi piyasalarında yaşanan şoklar, yatırımların azalmasına ve piyasalardaki güvensizliğin artmasına sebep olmuştur. Bu durum yatırım, üretim ve tüketim seviyesinin gerilemesine, ekonomik büyümenin yavaşlamasına ve milyonlarca genç insanın işsiz kalmasına yol açmıştır. Yoğun devlet müdahalelerine rağmen, birçok ülke 2008 yılında işsizlik problemi ile karşı karşıya kalmıştır.”işsizlikten en çok etkilenenler arasında gençler göze çarpmaktadır oysa gençler bir ülkenin kalkınmasında itici güçtür. Bu çalışmada mevcut kriz sürecinin Türkiye’deki genel işgücü piyasası üzerindeki yansımaları incelenip, genç işsizlerin son bir yıllık dönemde işgücü kompozisyonundaki değişimleri üzerinde durulacaktır.
  • [ X ]
    Öğe
    An Analysis of The Effects of Infrastructure Quality on The Logistics Performance for the International Trade
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2020) Torun, Mustafa; Çetinoğlu, Hakan
    In this study, it is investigated the effects of infrastructure quality on the logistics performance. The analysis covers the 160 countries across the world and used statistical techniques to compare the mean of the country groups having different level of infrastructure quality. According to the test results, the mean of the logistics performance index for the country groups having different level of infrastructure quality are statistically not equal for each country group. As a result, it can be concluded that the quality level of trade transport related infrastructure affects positively the logistics performance. It is very important to improve the quality level of trade transport related infrastructure in order to increase the volume of the international trade.
  • Küçük Resim
    Öğe
    An Analysıs of The Effects of Complexıty Level of The Tarıffs on Trade Opennes
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2019-09-13) Torun, Mustafa; Çetinoğlu, Hakan
    States may need to intervene in international trade for economic, political and social reasons. In this study, the effects of tariffs on international trade were investigated by using statistical techniques. According to the test results, the average of trade openness for countries with medium and high tariff complexity is equal. On the other hand, for countries with low tariff complexity, the average of trade openness score is statistically higher than those with a commercially clear score of middle and high tariff complexity. As a result, it can be concluded that the level of complexity of tariffs adversely affects trade openness, which should be taken into account when designing international trade policy.
  • [ X ]
    Öğe
    AN EMPIRICAL ANALYSIS OF THE EFFECTS OF DEVELOPMENTS IN ACCOUNTING AND AUDITING STANDARDS ON NON-PERFORMING LOANS RATES OF BANKS
    (TÜRMOB, 2021) Torun, Mustafa; Sarıdoğan, Ayşe Atılgan
    The development of accounting and auditing standards makes significant contributions in many areasat the business and sector level. The development of accounting and auditing standards plays an importantrole in increasing the accuracy and reliability of information provided by businesses. Banksare vital institutions for financial and economic stability. The success of banks in loan distributionpolicies is critical for the financial and economic stability of countries. The development of accountingand auditing standards makes important contributions to the healthier evaluation of the financial credibilityof individuals and institutions that want to borrow money from banks. On the other hand, thedevelopment of accounting and auditing standards is of critical importance in preventing deficienciesand abuses in banks’ loan allocation policies. In this context, the main purpose of this study is to analyseempirically the effects of the improvement in accounting and auditing standards on the non-performingloan ratios of banks. In the study, regression analysis was performed using data from 141countries for 2019. According to the findings, the development of accounting auditing standards andthe development of macroeconomic stability, which is a control variable, positively affect the banks’non-performing loans ratio variable. The development of accounting and auditing standards contributesto the banks’ pursuit of a more successful loan distribution policy by increasing the efficiencyof the credit allocation processes of the banks on the one hand, and ensuring a healthier evaluation ofthe financial credits of the individuals and institutions demanding loans. According to these results,supporting the development of accounting and auditing standards at institutions, sectors and nationallevel will make a significant contribution to the preservation of financial and economic stability
  • Küçük Resim
    Öğe
    Determinants of Ecological Footprint in Türkiye: Evidence from the Fourier ARDL Bounds Test Approach
    (Istanbul Univ, 2024) Torun, Mustafa; Kılıç, Cüneyt; Akcan, Ahmet Tayfur; Arık, Müşerref
    Ecological footprint calculations evaluate sustainability by examining natural resources. The ecological footprint obtained by calculating the number of natural resources per person provides information about the amount of waste produced as well as the natural resources consumed and examines the sustainability of living conditions in the world in this respect. The ecological footprint is one of the frequently encountered topics in the literature in terms of the analysis of environmental impacts. This study examines the factors influencing the Ecological Footprint in Turkey. Using annual data between 1980 and 2018, the relationship of renewable energyconsumption, human capital and urbanization variables to the Ecological Footprint is examined. The Fractional Fourier Augmented Dickey Fuller Unit Root Test and the Fourier Autoregressive Distributed Lag Bound Test is used in the study. There is a statistically significant relationship between the renewable energy, human capital and urbanization variables and the Ecological Footprint. When the outputs obtained in the study are examined, it is seen that the variables affect the ecological footprint. The increased value of these variables can be used to explain why the Ecological Footprint increased. Increasing industrialactivities due to globalization and technological developments, increasing vehicle traffic in cities due to population growth, unplanned urbanization and destruction of green areas due to the sheltering needs of the increasing population, inability of recycling facilities to adapt to the increasing population and unplanned waste management, etc. factors can increase the ecological footprint. However, as urbanization increases, if a correct plan is drawn by taking these factors into consideration, the negative correlation between the ecological footprint and urbanization can be explained. Within the determined plan; Wastewater management, protection of green areas, prevention of unplanned urbanization and efficient use of resources are explanatory at this point. The empirical findings have important policy implications. According to these policy implications, to offset the effects on the ecological footprint, educational activities to raise environmental awareness and adopt energy-efficient lifestyles should be given due importance, various incentives and supports should be implemented and a green-based lifestyle.
  • [ X ]
    Öğe
    EFFECTS OF GLOBAL CRISIS ON ECONOMIC GROWTH AND INVESTMENT RELATIONS IN EUROPEAN COUNTRIES
    (Silesian Univ, 2010) Kurt, Serdar; Torun, Mustafa; Topkaya, Ozgur
    The global crisis that has started as a credit crisis in USA mortgage markets in mid 2007's and expanded through financial markets in 2008 then spread to whole world and affected the other countries as well. In this study firstly, the effect of crisis on USA and European Countries has been investigated using dummy variable. Nonetheless it is investigated if the economic growth and investment relation of the term before the crisis changed after the crisis. In the study panel OLS, fixed effect and panel causality econometric models have been used. The results displayed that the crisis has a significant effect on growth rate of European Countries. At the same time it has been determined that causality relationship from investments towards economic growth has weakened in the period of crisis.
  • [ X ]
    Öğe
    EKONOMİK BÜYÜME VE ENERJİ TÜKETİMİNİN CO2 EMİSYONU ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: SEÇİLMİŞ MENA ÜLKELERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ
    (2019) Torun, Mustafa; Yücesan, Mesut; Yağış, Onur
    Bu çalışmada, orta gelir düzeyine sahip seçilmiş 8 MENA ülkesi; Cezayir, Mısır, İran, Irak,Ürdün, Lübnan, Tunus ve Türkiye için ekonomik büyüme ve enerji tüketiminin ????2 emisyonlarıüzerindeki etkisi incelenmektedir. 1988-2014 dönemi yıllık verileri kullanılarak yatay kesit bağımlılığınıgöz önünde bulunduran panel veri analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Serilerin durağanlığı; yatay kesitbağımlılığını ve ortak faktörleri göz önünde bulunduran ikinci kuşak birim kök testlerinden HadriKurozumi (2012) testiyle incelenmektedir, eşbütünleşme ilişkisinin varlığı Westerlung-Edgerton (2007)LM bootstrap testiyle incelenmesinin ardından uzun dönem katsayılarını tahmin etmek için AMG(Arttırılmış Ortalama Grup tahmincisi, Augmented Mean Group estimator) yöntemi kullanılmıştır.Ayrıca nedensellik ilişkisi Dumitrescu-Hurlin (2012) testiyle incelenmiştir. Çalışma sonucunda;ekonomik büyüme, enerji tüketimi ile ????2 emisyonları arasında uzun dönemli bir ilişki mevcuttur.Ülkelerin enerji tüketimlerindeki 1 birimlik yüzde artış ????2 emisyonlarını 0.56 birim arttırmaktadır.Enerji tüketiminin etkilerinden sonra ekonomik büyümenin etkilerine bakıldığında ekonomikbüyümedeki 1 birimlik artış ????2 emisyonunu -0.90 birim azaltmaktadır. Böylece enerji tüketiminin ????2emisyonunu artırdığına, ekonomik büyümenin ise ????2 emisyonlarını azalttıkları sonucuna ulaşılmıştır.İlaveten enerji tüketiminden ekonomik büyümeye doğru ve ekonomik büyümeden enerji tüketimine doğruçift yönlü nedensellik mevcuttur. ????2 emisyonundan ekonomik büyümeye doğru ve ekonomikbüyümeden ????2 emisyonuna doğru çift yönlü bir nedensellik bulunmuştur. İlaveten enerji tüketiminden????2 emisyonuna doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin mevcut olduğu görülmektedir.
  • [ X ]
    Öğe
    ENERJİ TÜKETİMİ, ÇEVRE KALİTESİ VE FİNANSAL GELİŞME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ: PANEL EŞANLI DENKLEMLER SİSTEMİ ANALİZİ
    (2023) Yağış, Onur; Torun, Mustafa
    Finansal gelişme, finansal kurum yada kuruluşların, finansal piyasaların ve araçların gelişimi olarak ifade edilebilmektedir. Bu kavram tasarrufların artırılmasına ve finansal aracılık sürecine olumlu katkılar sağlamaktadır. Bu durum yatırımların miktar, kalite ve verimlilik düzeylerini artırabilmektedir. Çevresel kalite ise, doğada bulunan tüm doğal kaynakların gelecek nesillere bozulmadan aktarılabilmesi ve canlı popülasyonunun sürekliliğinin sağlanabilmesidir. Bu bakımdan çevre kalitesi oldukça önemlidir. Ekonomik faaliyetlerin artması birçok çevresel problemlere neden olmaktadır. Çevresel problemlerde ekonomik gelişmeyi ve ekonomideki diğer yapıları kötü yönde etkilemektedir. Çevresel kaynakların etkili kullanımı ekonomik gelişimin gerçekleştirilmesinde oldukça önemlidir. Literatürde Çevre kalitesi ve bunu belirleyen etmenler ciddi olarak tartışılmaktadır. Karbondioksit salınımı çevre kalitesinin belirlenmesinde en fazla kullanılan göstergedir. Bu çalışmanın amacı, BRICT ve MINT ekonomilerinde, enerji tüketimi, çevre kalitesi ve finansal gelişme arasındaki ilişkinin 1990-2014 dönemi için panel eşanlı denklemler sistemi analizi yöntemiyle İncelenmesidir. Kurulan eşanlı denklemler sistemiyle enerji tüketimi, çevre kalitesi ve finansal gelişme arasındaki karşılıklı ilişki ortaya konulmuştur. Yapılan ekonometrik uygulamada, enerji tüketimi, çevresel kalite ve finansal gelişmeye dair iki aşamalı en küçük kareler tahmin tekniğinde yararlanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre çevre kalitesi, finansal gelişme ve şehirleşmede meydana gelen artış enerji tüketimi üzerinde pozitif olumlu bir etki meydana getirmiştir. Enerji tüketimi, finansal gelişme ve şehirleşmede meydana gelen artış çevre kalitesinin bozulmasına neden olmuştur. Çevresel kalitenin artması, dış ticaret ve gayri safi sermaye oluşumunun artması finansal gelişime olumlu katkı sağlarken enerji tüketimi ise negatif olumsuz bir etki yaratmıştır. Bu sonuçlardan yola çıkılarak ele alınan ülke grupları için, finansal gelişimin enerji alanında çevre dostu ve temiz teknolojilerin kullanımını mümkün kılmadığı, tam tersi çevresel problemlerin yaşanmasına neden olabilecek üretim faaliyetlerinin gerçekleştirildiğini belirtmektedir. Finans alanında meydana gelen gelişimlerin çevresel kalite üzerinde artırıcı bir etkisinin bulunmadığı söylenebilmektedir. Bu durumda ele alınan ülkeler için, finansal yapının güçlendirilmesi ve akabinde çevresel kalitenin artırılması önerilmektedir. Bu bakış açısıyla gerçekleştirilecek politikaların ulusal ve uluslararası seviyede çevresel kalitenin artırılmasında önemli rol oynaması mümkündür.
  • [ X ]
    Öğe
    MUHASEBE VE DENETİMSTANDARTLARINDA GELİŞMENİNBANKALARIN TAKİPTEKİ KREDİORANLARINA ETKİLERİNİN AMPİRİKBİR ANALİZİ
    (2021) Torun, Mustafa; Sarıdoğan, Ayşe Atılgan
    Muhasebe ve denetim standartlarının gelişmesi, işletmeler ve sektör düzeyinde pek çok alanda önemlikatkılar sağlamaktadır. İşletmeler tarafından ortaya konulan bilgilerin doğruluk ve güvenirliğinin art masında, muhasebe ve denetim standartlarının gelişmesi önemli rol oynamaktadır. Bankalar, finansalve ekonomik istikrar için hayati öneme sahip kurumlardır. Bankaların, kredi dağıtım politikalarındakibaşarıları, ülkelerin finansal ve ekonomik istikrarı için kritik öneme sahiptir. Muhasebe ve denetimstandartlarının gelişmesi, bankalardan kredi almak isteyen kişi ve kurumların mali kredibilitesinindaha sağlıklı değerlendirilmesine önemli katkılar yapmaktadır. Diğer yandan, muhasebe ve denetimstandartlarının gelişmesi, bankaların da kredi tahsis politikalarında eksiklik ve suiistimallerin önlen mesinde kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda, bu çalışmanın temel amacı, muhasebe ve denetim stan dartlarında gelişmenin, bankaların takipteki kredi oranlarına etkilerini ampirik olarak analiz etmektir.Çalışmada, 2019 yılı için 141 ülkeye ait veriler kullanılarak, regresyon analizi yapılmıştır. Bulgularagöre, muhasebe denetim standartları gelişimi ve kontrol değişkeni olan makroekonomik istikrarıngelişimi, bankaların takipteki krediler oranı değişkenini olumlu etkilemektedir. Muhasebe ve denetimstandartlarının gelişimi, bir yandan bankaların kredi tahsis süreçlerinde etkinliğin artmasını sağlaya rak diğer yandan kredi talep eden kişi ve kurumların mali kredibilitelerinin daha sağlıklı değerlendiril mesini sağlayarak, bankaların daha başarılı bir kredi dağıtım politikası izlemelerini katkı yapmaktadır.Bu sonuçlara göre, kurumlar, sektörler ve ulusal düzeyde, muhasebe ve denetim standartlarının geli şiminin desteklenmesi, finansal ve ekonomik istikrarın korunmasında önemli katkılar sağlayacaktır.
  • [ X ]
    Öğe
    OECD ÜLKELERİNDE CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNİN GELİR DAĞILIMI ÜZERİNE ETKİSİ
    (2022) Çabaş, Meral; Torun, Mustafa
    Gelirin iktisadi aktörler arasında nasıl dağılacağı, bu dağılımın adil olup olmadığı tarihten günümüze iktisat biliminin çözüm aradığı konuların başında gelmektedir. Toplumların hem sosyolojik hem de iktisadi anlamda odağındaki bir diğer konu da Birleşmiş Milletler tarafından hem “Bin Yıl Kalkınma Hedefleri” hem de “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları” arasına alınan toplumsal cinsiyet eşitliğidir. Global olarak gelir eşitsizliği ve cinsiyet eşitsizliği ile mücadelede ortak çözüm arayışı ulusların gündemini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda çalışma cinsiyet eşitsizliğinin gelir dağılımı üzerine etkilerini ampirik olarak irdelemeyi amaçlamaktadır. 2006-2020 yılları arası dönemde 28 OECD ülkesine ait veriler panel veri analizi yardımıyla test edilmiştir. Çalışmada ilk olarak uygulanacak Panel Yöntemlere karar verebilmek adına yatay kesit bağımlılığı ve heterojenite test edilmiştir. Yatay kesit bağımlılığına sahip heterojen verilere ikinci nesil birim kök testleri olan CADF ve CIPS birim kök testlerinin ardından Westerlund & Edgerton Panel Eş Bütünleşme Testi uygulanmış ve uzun dönem eş bütünleşik değişkenlerin katsayı tahminleri FMOLS katsayı tahmincisi ile hem panel genelinde hem de ülke bazında belirlenmiştir. Modele dair kısa dönem analizi ECM Hata Düzeltme Testi ile yapılmış sonuç olarak kısa dönem ve uzun dönem analizlerinden elde edilen kalıntılara göre her iki dönemde de panel genelinde ele alınan tüm açıklayıcı değişkenler gelirin daha adil dağılmasına katkı sağlamaktadır. Son olarak değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri Dumitrescu & Hurlin Testiyle analiz edilmiş ve uzun dönemde cinsiyet eşitsizliğinden gelir dağılımına doğru tek taraflı kişi başı gelir, eğitim harcamaları ve sosyal yardımlar ile gelir dağılımı arasında çift taraflı nedensellik ilişkisinin varlığı sonucuna ulaşılmıştır.
  • [ X ]
    Öğe
    PARA ARZI VE BEKLENTİLERİN TÜRKİYE’DE ENFLASYONA ETKİSİ
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2024) Torun, Mustafa; Sönmezler, Gökhan; Varol, Gizem
    Bu çalışma, Türkiye’de 2016-2024 döneminde enflasyon dinamiklerini analiz ederek, para arzı (M2) ve enflasyon beklentilerinin enflasyon üzerindeki etkilerini incelemektedir. Türkiye’nin tarihsel olarak yüksek enflasyonla mücadele eden bir ekonomi olması, para arzı ve enflasyon beklentilerinin bu süreçteki rolünü anlamayı önemli kılmaktadır. ARDL modeli kullanılarak yapılan analizde, para arzındaki değişimlerin enflasyon üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkileri incelenmiştir. Elde edilen bulgular, para arzının uzun vadede enflasyon üzerinde önemli bir etkisi olduğunu ortaya koymaktadır. Para arzındaki artışların, uzun vadede enflasyonu artırarak fiyat istikrarını olumsuz etkileyebileceği anlaşılmaktadır. Aynı zamanda, geçmiş enflasyon oranlarının beklentileri şekillendirdiği ve bu beklentilerin kısa vadeli enflasyon üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Geçmiş dönemin enflasyon artışının, gelecekteki enflasyon beklentilerini yükselterek ekonominin dinamiklerini etkilediği görülmektedir. Çalışma, para arzı ve enflasyon beklentilerinin yönetiminin, enflasyonla mücadelede kritik olduğunu vurgulamaktadır. Özellikle genişletici para politikalarının uzun vadede enflasyonist baskıları artırabileceği ve beklentilerin yönetilmesinin de enflasyon hedeflemesi açısından büyük önem taşıdığı sonucuna varılmaktadır. Bu doğrultuda, para arzının dikkatli bir şekilde kontrol edilmesi ve enflasyon beklentilerinin yönetilmesi, Türkiye’nin enflasyonla mücadelesinde temel stratejilerden biri olarak öne çıkmaktadır.
  • [ X ]
    Öğe
    SAVUNMA HARCAMALARININ EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ
    (2021) Torun, Mustafa; Eroğlu, Ercan; Bayrak, Rıza
    Bu çalışmada, savunma harcamalarının büyüme üzerindeki etkisi incelenmiştir.\rÇalışma kapsamına alınan 26 NATO ülkesine ait istihdam, sabit sermaye yatı-\rrımları ve savunma harcamaları bağımsız değişken, GDP ise bağımlı değişken\rolarak kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan 1991-2016 dönemine ait yıllık veriler,\rDünya Bankası (WB), Uluslararası Para Fonu (IMF), Uluslararası Çalışma Ör-\rgütü (ILO) ve Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI)’den\relde edilmiştir. Analizde kullanılan değişkenler arasındaki uzun dönem katsayıları\rPanel AMG tahmincisi yardımıyla tahmin edilmiştir. Çalışma neticesinde, sabit\rsermaye yatırımı, istihdam ve savunma harcamalarının uzun dönemde büyümeyi\retkilediği gözlenmiştir. Sabit sermaye yatırımı ve istihdamın, büyüme üzerinde-\rki etkisi pozitif yönde; savunma harcamalarının ise negatif yöndedir. Bu sonuç\rçerçevesinde; savunma harcamalarının milli gelir içinde optimal değerinin tespit\redilmesinin, ardından da yüksek değere sahip savunma harcamalarının stratejik\rsavunma yönetimi ve etkin tedarik zinciri yönetimiyle pozitif dışsallık yaratacak\rve büyümeyi teşvik edecek optimal değere çekilmesinin uygun olacağı söylenebilir.
  • [ X ]
    Öğe
    Testing the validity of wagner’s lawin inflation targeting in developing countries
    (2011) Torun, Mustafa; Arıca, Feyza
    Bu çalışma gelişmiş ekonometrik teknikleri dikkate alır ve 1995-2007 yılları arası enflasyon hedeflemesi yapan 17 gelişmekte olan ülke için Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) ile Kamu harcamaları arasındaki uzun dönemli ilişkiyi açıklayan Wagner Yasası’nı Peacock-Wiseman (1967) ve Gupta (1967)’ya ait modeller çerçevesinde test etmektedir. Peacock and Wiseman (1967)’nın modeli ile Gupta (1967)’nin modeline göre, enflasyon hedeflemesi yapan gelişmekte olan 17 ülke için ampiriksel olarak Wagner Yasası’nın geçerliliğini desteklemede güçlü kanıtlar elde edilmiştir.
  • [ X ]
    Öğe
    TURİZM VE C02 EMİSYONLARININ SAĞLIK HARCAMALARI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: TÜRKİYE İÇİN ARDL SINIR TESTİ
    (2023) Yağış, Onur; Torun, Mustafa
    Bir ülkedeki üretim ve tüketim faaliyetlerinin devam edebilmesi için enerji hayati rol oynamaktadır. Ancak bu üretim faaliyetlerinin karşılanabilmesi için karbon miktarı fazla olan fosil yakıtların kullanımı gerçekleştirilmektedir. Bu kullanım canlı yaşamını ve ekolojik dengeyi olumsuz şekilde etkilemektedir. Üretim faaliyetlerinde kullanılan fosil yakıt neden olduğu karbon gazı salınımı nedeniyle solunum sistemi üzerinden insanlarda çeşitli hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Diğer yandan, çevresel kalitenin bozulmasından dolayı meydana gelen sağlık kalitesinin bozulması çeşitli kanallardan ekonomik yapıyı da etkileyebilmektedir. Bu bağlamda insan sağlığı ve çevresel kalitenin birbirleriyle yakın ilişki içerisinde olduklarını söylemek mümkündür. Teknolojinin gelişmesi, yeni yöntem ve tedavi şekilleri, sağlık hizmetlerinde kalite anlayışının gelişmesi, bireylerin daha sağlıklı ve uzun bir hayat sürmelerine katkı sağlamaktadır. Bu yüzden bireyler sağlık harcamalarına daha fazla bütçe ayırabilmektedir. Bu harcamalar ile uzun ömürlü ve sağlık bireyler kast ederken, turizm aktivitelerin bakımından da daha çok turist adayını ifade etmektedir. Turizm faaliyetlerinde bireyleri seyahat etmeye yönlendiren sosyolojik, psikolojik nedenlerin yanında, teknolojik gelişme, ucuza tedavi gibi imkânların doğması da yön vermektedir. Bu çalışmada Türkiye için 1975-2019 dönemi arasında turizm ve C02 emisyonlarının sağlık harcamaları üzerindeki etkilerini ARDL sınır testi yaklaşımıyla incelemek amaçlanmıştır. Türkiye her yıl çok sayıda turisti ağırlamakta, turizm döviz kazancını artırmakta ve ekonomik büyümeye olumlu katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda turizm, C02 emisyonları ve sağlık harcamalarına dair sınırlı sayıda çalışma bulunduğundan, araştırma konusunun Türkiye’de etkileri araştırılarak literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, gelen yabancı turist sayısı, çalışma çağındaki nüfus ve toplam nüfus ile sağlık harcamaları arasında pozitif istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. C02 emisyonları ile sağlık harcamaları arasında ise negatif istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur.
  • Küçük Resim
    Öğe
    Türkiye’de Ar-Ge Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2020) Torun, Mustafa; Çabaş, Meral
    Endüstri 4.0 ya da Sanayi 4.0 devrimi küreselleşen dünyada rekabet artışına neden olmaktadır. Ülkelerin bu rekabet ortamında yarışabilmesi iktisadi büyümeyi sürekli hale getirebilmesi ancak verimliliği artırmakla yakalanabilmektedir. Bu durum Türkiye ve onun gibi gelişmekte olan ülkeler açısından Endüstri 4.0 ve lokomotifi Ar-Ge harcamalarını çok önemli kılmaktadır. Bu bağlamda çalışma Türkiye’de 1990-2018 arası yıllarda Ar-Ge harcamaları ile büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmeyi amaçlamaktadır. GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) bağımlı değişken, Ar-Ge harcamaları ide açıklayıcı değişken olarak belirlenmiştir. FMOLS ve DOLS yöntemleriyle tahmin edilen uzun dönem katsayılarına göre Ar-Ge harcamalarındaki %1’lik bir artış sırasıyla GSYİH’da % 1,16 ve %1,006‘lık bir artışa neden olmaktadır. Son olarak uygulanan Granger nedensellik testine göre uzun dönemde Ar-Ge harcamalarından ekonomik büyümeye doğru tek yönlü ilişki tespit edilmiştir.
  • [ X ]
    Öğe
    Türkiye’de Konut Piyasasında Uygulanan Konut Kredisi Faiz Politikasının Değerlendirilmesi
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2024) Torun, Mustafa; Topçu, Uğur; Varol, Gizem
    Çalışmada konut alımlarını etkileyen unsurlar değerlendirilmiştir. Modelde bağımlı değişken birinci el ipotekli konut alımları, bağımsız değişkenler ise bankacılık piyasası geneli konut kredisi faiz oranları, altın fiyatları, tüketici fiyat endeksi ve nominal döviz kuru olarak belirlenmiştir. Türkiye’nin 2013 Ocak – 2024 Şubat dönemi için yapılan analiz neticesinde konut kredisi faiz oranları ile konut satışları arasında çift yönlü ve konut satışlarından altın fiyatlarına ve nominal döviz kuruna doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tüketici fiyat endeksi ile konut satışları arasında ise herhangi bir nedensellik ilişkisi bulunmamıştır. Analiz sonuçları Türkiye’de konut piyasasının bir yatırım piyasası olarak algılandığı yönünde yorumlanmış olup; bu doğrultuda politika önerisinde bulunulmuştur.
  • [ X ]
    Öğe
    TÜRKİYE’DE KREDİ DOLARİZASYONUNA YÖNELİK AMPRİK BİR ÇALIŞMA
    (2024) Varol, Gizem; Torun, Mustafa; Sönmezler, Gökhan
    Kredi dolarizasyonu, yabancı para cinsinden kullanılan kredilerin toplam kredilere oranı olarak tanımlanmakta ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde döviz kuru riskinin yönetimi açısından önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye’de kredi dolarizasyonunun belirleyicilerini inceleyen bu çalışma, 2011:06-2023:10 dönemine ait verilerle gerçekleştirilmiş ve ARDL Sınır Testi Yaklaşımı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada, kredi dolarizasyonu ile mevduat dolarizasyonu, üretici fiyat endeksi (ÜFE), TL ticari kredi faizi ve ABD Dolar kuru arasındaki ilişkiler ele alınmıştır. Elde edilen sonuçlar, kredi dolarizasyonunun büyük ölçüde bankaların topladığı yabancı para cinsinden mevduatlar ile verdikleri krediler arasındaki dengeye dayandığını ortaya koymaktadır. Ancak, bankaların döviz riskini tamamen yönetemedikleri ve topladıkları yabancı para mevduatlarını tam anlamıyla kredilere dönüştüremedikleri tespit edilmiştir. Bu durum, bankaların bir bölümünün döviz kuru dalgalanmalarına karşı savunmasız kalmasına neden olmaktadır. ÜFE artışının TL cinsinden kredilerin maliyetini yükselterek kredi dolarizasyonunu azalttığı, buna karşılık yüksek TL ticari kredi faizlerinin firmaları döviz kredilerine yönlendirdiği, ayrıca, ABD Dolar kurundaki artışların kredi dolarizasyonunu artırdığı görülmüştür. Bu sonuçlar literatürdeki bulgularla uyumlu olup, Türkiye’deki kredi dolarizasyonunun, bankaların mevduat ve kredi eşleştirmesindeki dengesizliklerin yanı sıra döviz kuru hareketliliği ve iç piyasalardaki faiz oranlarının etkisi altında şekillendiğini göstermektedir. Çalışmanın bulguları, Türkiye’de kredi dolarizasyonunu azaltmaya yönelik politikaların döviz kuru dalgalanmalarını ve faiz oranlarını dengeleme üzerinde yoğunlaşması gerektiğini ortaya koymaktadır. Özellikle bankaların döviz riskini daha etkin yönetebilmeleri için kur riski yönetim araçlarının kullanımının teşvik edilmesi ve bu alanda daha kapsamlı politika düzenlemelerinin yapılması önerilmektedir. Bu nedenle, mevduat dolarizasyonunun etkilerinin yakından izlenmesi ve ilgili politika yapıcıların döviz kurlarındaki oynaklıkları azaltmaya yönelik adımlar atması kritik bir gereklilik haline gelmektedir.
  • [ X ]
    Öğe
    TÜRKİYE’DE KREDİ KARTI HARCAMALARI İLE TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA
    (2019) Sönmezler, Gökhan; Gündüz, İsmail Orçun; Torun, Mustafa
    Bu çalışmada Türkiye’de kredi kartı harcamaları ile tüketici güveni ve enflasyon arasındaki ilişkininaraştırılması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda Türkiye’de 2012:2-2018:2 döneminde yapılan kredi kartıharcamaları ile aynı döneme ait Tüketici Güven Endeksi verileri ve İstanbul Ticaret Odası 1995 bazlıÜcretliler Geçinme İndeksi verileri arasındaki ilişki gecikmesi dağıtılmış otoregresif modele (ARDL) dayalısınır testi yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. Budoğrultuda tahmin edilen uzun dönem katsayılarına göre Tüketici Güven Endeksi’nin kredi kartı harcamalarıüzerindeki etkisi incelenen dönem kapsamında istatiksel olarak anlamsız bulunmuştur. Diğer taraftanGeçinme İndeksi’nin uzun dönemde kredi kartı harcamalarını pozitif yönlü etkilediği sonucuna varılmıştır.
  • Küçük Resim
    Öğe
    Yenilik üretimi (inovasyon) ile bilgi ve iletişim teknolojileri (ICT) yatırımlarının insani gelişme endeksine etkisinin ekonometrik analizi
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 2009) Torun, Mustafa; Sarıdoğan, Ercan; Kurt, Serdar
    Bu çalışmada, yenilik üretimi (inovasyon) ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) yatırımlarının insani gelişme endeksi üzerindeki etkisi OECD ülkeleri açısından ekonometrik olarak incelenmiştir. Bilindiği gibi insani gelişim endeksi, sosyal, eğitimsel ve ekonomik açıdan yaşam kalitesindeki değişimi ölçmektedir. Diğer yandan, teknolojideki değişimler, ülke ekonomilerinin büyümesine ve toplumsal refaha katkı yapmaktadır. Teknolojik gelişim ise ancak yenilik üreterek ortaya çıkmaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojisindeki ilerlemeler ise hem mikro bazda hem de makro bazda ülke ekonomilerine katkı yapmaktadır. Bu sebeple bilgi ve iletişim teknolojisindeki gelişmeler, yenilik üretimi ve insani gelişim endeksi arasındaki karşılıklı ilişkileri çözümlemek, toplumun sosyal ve ekonomik gelişimine yönelik etkin politikalar tasarlanmasına imkân verecektir.