Yazar "Şengünalp, Fatma" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • [ X ]
    Öğe
    Çan ilçe sınırları içerisinde yaşayan insanların kan ve saç As-Pb ve Hg değerlerinin yer altı suları ile ilişkisinin tıbbi jeoloji açısından değerlendirilmesi
    (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 2009) Şengünalp, Fatma; Baba, Alper
    Gerek doğal olsun gerekse endüstriyel kullanımlarına bağlı olsun kayaçlarda, yeraltısularında ve toprakta bulunan bazı elementlerin belirli sınır değerler üzerinde bulunması canlılar üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilmektedir. Son zamanlarda jeolojik yapılardan kaynaklanan doğal kirleticilerin insan sağlığına etkisi ile ilgili birçok çalışma yapılmaya başlanmıştır. Bu çalışma kapsamında Çan ilçe sınırları içerisinde yaşayan insanların kan ve saç As-Pb ve Hg değerlerinin yeraltısuları ile ilişkisi irdelenmiştir.Çalışma sahası olan Çan ilçesinin jeolojisi önceki araştırıcıların bulguları dikkate alınarak derlenmiş, çalışma sahasında yüzlek veren birimler saha nitelikleri ve önceki araştırmaların bulguları da dikkate alınarak beş farklı kaya birimi ayırtlanmıştır. Çalışma sahasının temelini Üst Kretase yaşlı Çetmi melanjı oluşturmaktadır. Temel kayaları Alt Oligosen-Miyosen yaşlı Evciler plütonu kesmektedir. Bu birimlerin üzerine Çan volkanitleri uyumsuzlukla gelmektedir. Çan volkanitlerinin üzerine çalışma sahasında uyumsuzlukla Erken-Orta Miyosen yaşlı Çan formasyonu gelmektedir. Çalışma sahasında tüm birimlerin üzerine Kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri uyumsuz bir dokanakla çökelmiştir.Çalışma sahasında yüzlek veren bu jeolojik yapılardan çıkan suların insan sağlığına olan etkilerini belirlemek için, Çan ilçesinde rasgele seçilmiş merkez sokak ve köylerden, 40 yaş üzeri sigara kullanmayan ve diyetlerinde son 3 gün içerisinde balık tüketmemiş kadınlarla görüşülerek, bu kadınlara daha önceden hazırlanmış olan anketler uygulanmış, kan ve saç örnekleri alınmıştır. Alınan kan ve saç örneklerinin yanı sıra, bu örneklerin alındığı yerlerden toplam yirmi dokuz adet su örnek lokasyonu seçilmiştir. Bu su örnek lokasyonları Ç001 ve Ç029 arasında değişen şekilde isimlendirilmiştir. Su örneklerinin sıcaklıkları 8,5-19,8 oC, EC değerleri 94-1888 µS/cm ve pH değerleri ise 4,9-8,05 arasında değişmektedir. Yapılan hidrojeokimyasal çalışmalar sonucu çalışma sahasında yüzlek veren karbonatlı kayaçlardan gelen sular Ca-Mg- HCO3 ve volkanik kayaçlardan gelen sular Na-Ca-SO4'lü su tipini yansıtmaktadırlar.Çalışma sahasında kişilerden alınan kan ve saç örnekleri arsenik-kurşun açısından değerlendirilmiş ve bu değerler bölgeden alınan su örneklerinin arsenik-kurşun değerleriyle karşılaştırılmıştır. Buna göre çalışma sahasındaki su arsenik-kurşun değerleriyle kan arsenik-kurşun ve saç arsenik-kurşun değerleri dağılımları arasında yakın bir ilişki bulunmuştur. Ancak elde edilen verilere göre kan arsenik ve saç arsenik değerleri köylerde merkeze göre daha yüksek iken bu durum kurşun için aynı değildir. Kan kurşun ve saç kurşun değerleri Çan merkezde köylere göre daha yüksek bulunmuştur. Kurşun değerlerindeki bu yükseklik, Çan Havzası'nın kapalı bir konumda olmasının ve diğer kirleticilerin de çalışma sahasında (hava gibi) etkin olduğunun bir göstergesidir.Bu çalışma kapsamında elde edilen sonuçlara göre bölgede madencilik faaliyetlerinin sağlık etkileşimi her ne kadar gösterilememiş olsa da bu durumun maruziyet yükü vardır. Ancak henüz sağlığı tehdit edecek konsantrasyonlara ulaşmamıştır. Kronik maruziyetin devam etmesi durumunda değerlerin artması beklenebilir. Jeolojik oluşumların insan sağlığını etkileyebilecek olaylara neden olabileceği göz önüne alınmalıdır. Yerleşim yerlerinin jeolojik açıdan değerlendirilmesi bölgede bulunan ve insanları etkileyebilecek olası maruziyetlerin tahmin edilip bu konuda önlem alınması önemlidir.