Kanser hastalarının ölüm kaygısı ve manevi bakım gereksinimleri: Çanakkale örneği

Abstract

Amaç: Bu araştırma, kanser hastalarının manevi bakım gereksinimleri ve ölüm kaygısını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu araştırma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Hastanesi Onkoloji servisinde, 01 Aralık 2021- 30 Nisan 2022 tarihleri arasında 150 hasta ile tamamlanmıştır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Spiritüel Bakım Gereksinimleri Ölçeği (SBGÖ), Ölüm Kaygısı Ölçeği (ÖKÖ) kullanılmıştır. Veriler SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları, normal dağılıma sahip verilerde bağımsız t testi, tek yönlü varyans analizi uygulanmış ve fark bulunduğu durumda fark yaratan grubu bulmak için Bonferroni; normal dağılım göstermeyen verilerde ise Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis H testi uygulanmıştır. Bulgular: Araştırmada kanser hastalarının SBGÖ toplam puan ortalaması 86,62±22,08 olarak bulunmuştur. Hastaların %75,3'ünün kanser tanısı aldıktan sonra manevi bakım gereksinimlerinin arttığı görülmüştür. Kanser tanısı aldıktan sonra manevi bakım gereksiniminin arttığını düşünen kanser hastalarının ölüm kaygısı düzeyinin azaldığı saptanmıştır. Hastaların %96,7'sinin hastalara uygulanan manevi bakım desteğinin hastaların iyileşmelerine faydası olacağını düşünmektedir. Hastaların %83,3'ü sağlık profesyonellerinden, %76'sı aile ve akrabalarından, %48'i eşlerinden manevi destek beklediğini belirtmiştir. Dini ibadetlerini yerine getirebilmeyi isteyen hastaların daha fazla manevi bakım gereksinimlerine ihtiyaç duydukları belirlenmiştir. Namaz kılıp, kuran v okuyunca ve dua edince kendilerini daha rahat hissedeceğini belirten hastaların ölüm kaygısı puanının düşük olduğu belirlenmiştir. Hastaların %41,3'ü manevi bakımın hastanede kalış süresini azaltacağını düşünmektedir. Hastaların %35,3'ü ölüm kaygısı yaşadığında manevi bakım gereksinimlerine ihtiyacı olduğunu belirtmektedir. Çalışmada hastaların ÖKÖ toplam puan ortalaması 23,44±5,11 olarak bulunmuştur. Ölüm kaygısı yaşadığını ifade eden hastaların %34'ü yaşanan ölüm kaygısını kanser hastalığına bağladığı belirlenmiştir. Araştırmada sosyo-demografik özelliklerin manevi bakım gereksinimlerini etkilemediği, yaş, cinsiyet ve eğitim durumunun ise ölüm kaygısı üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Yaşı 50 yaş altı olan hastaların, erkek hastaların, eğitimi lise ve üzeri olan hastaların yüksek düzeyde ölüm kaygısı yaşadıkları belirlenmiştir. Araştırmada SBGÖ ve ÖKÖ arasında istatistiksel olarak anlamlı negatif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Manevi bakım gereksinimine ihtiyaç duyan kanser hastalarının ölüm kaygısı düzeylerinin azaldığı belirlenmiştir. Sonuç: Kanser hastaları yüksek düzeyde manevi bakım gereksinimlerine ihtiyaç duymaktadır. Kanser hastalarının manevi bakım gereksinimlerinin karşılanmasında sağlık personellerinden manevi destek bekledikleri, ölüm kaygısı ile başa çıkmada maneviyatı güçlü bir kaynak olarak gördükleri saptanmıştır.

Objective: This research was conducted to determine the spiritual care needs and death anxiety of cancer patients. Method: This descriptive and cross-sectional study was completed in Çanakkale Onsekiz Mart University Hospital Oncology Service between 01 December 2021 and 30 April 2022 with 150 patients. Personal Information Form, Spiritual Care Needs Scale (SCNS), and Death Anxiety Scale (DAS) were used to collect data. The data were analyzed using the SPSS 25.0 program. While evaluating the data, descriptive statistical methods, independent t-test for data with normal distribution, one-way analysis of variance were applied and Bonferroni; Mann Whitney U test and Kruskal Wallis H test were used for data that did not show normal distribution. Results: In the study, the mean score of SCNS of cancer patients was found to be 86.62±22.08. It was observed that 75.3% of the patients had an increased need for spiritual care after being diagnosed with cancer. It was determined that the death anxiety level of cancer patients who thought that the need for spiritual care increased after the diagnosis of cancer decreased. 96.7% of the patients think that the spiritual care support applied to the patients will be beneficial for the recovery of the patients. 83.3% of the patients stated that they expected moral support from health professionals, 76% from their families and relatives, and 48% from their spouses. It has been determined that patients who want to be able to fulfill their religious practices need more spiritual care needs. It was determined that the death anxiety score of the patients who stated that they would feel more vii comfortable by praying, reading the Quran and praying was low. 41.3% of the patients think that spiritual care will reduce the length of stay in the hospital. 35.3% of the patients state that they need spiritual care when they experience death anxiety. In the study, the mean total score of DAS of the patients was found to be 23.44±5.11. It was determined that 34% of the patients who stated that they had death anxiety attributed their death anxiety to cancer. In the study, it was observed that socio-demographic characteristics did not affect spiritual care needs, while age, gender and educational status were effective on death anxiety. It was determined that patients under the age of 50, male patients, and patients with high school education and above experienced high levels of death anxiety. In the study, a statistically significant negative correlation was found between SCNS and DAS. It has been determined that the death anxiety levels of cancer patients who need spiritual care are reduced. Conclusion: Cancer patients need a high level of spiritual care needs. It has been determined that cancer patients expect moral support from health personnel in meeting their spiritual care needs, and they see spirituality as a powerful resource in coping with death anxiety.