27 Mayıs 1960 askeri müdahalesi sonrası Türkiye'de ordu-siyaset ilişkisi (1960-1965)

Abstract

Tarihsel kökenleri itibarıyla oldukça oturmuş bir geleneğe sahip olan Türk ordusu, Osmanlı’dan günümüze en kritik anlarda devletin bekası adına pek çok kez sorumluluk üstlenerek toplum nezdindeki vazgeçilmezliğini her daim muhafaza etmiştir. Bu özelliğini millet için yaşamsal öneme sahip bir kurum olma sıfatıyla taçlandıran Türk Silahlı Kuvvetleri, zamanla siyasal yaşamın bir şekilde içinde yer almayı başarmıştır. Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden itibaren idari mekanizma içerisindeki konumunu pekiştirmeye başlayan ordu, Milli Mücadele sonrasında Cumhuriyet’in ilânı ile birlikte kendisini rejimin kurucusu ve koruyucusu olarak kabul etmiş; bu durum askerin siyaset dışında kalmasını önlemiştir. Demokrat Parti iktidarının ilk beş yılında arka plânda kalmayı tercih eden silahlı kuvvetler, sonraki süreçte ülkenin iyi yönetilemediği düşüncesinden hareketle hükümete karşı göstermiş olduğu tavrı 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi ile sonuçlandırmıştır. Müdahaleyi takiben oluşturulan askeri ara rejim, bir yıl sonra genel seçimlere giderek yönetimi sivil siyaset kurumlarına devretmiştir. Fakat 27 Mayıs hareketinin, gerçekleştirilmesi kararlaştırılan reformları henüz tamamlamadığını ileri sürerek sivil idareye geçişin erken olduğunu düşünen, öncülüğünü Albay Talât Aydemir’in yaptığı oluşum, 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963 tarihli iki başarısız müdahale girişiminde bulunmuştur. Yapılan yargılamalar neticesinde Albay Talât Aydemir ve Binbaşı Fethi Gürcan idam edilmiş; olaylara karışan Kara Harp Okulu öğrencilerinin tamamının okulla ilişikleri kesilmiştir.