Etkileşimci liderlik, dönüşümcü liderlik, hizmetkâr liderlik, iş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Yiyecek içecek işletmelerinde bir araştırma

Abstract

Özellikle emek yoğun, personel devir hızının fazla ve üretimle tüketimin eş zamanlı olduğu yiyecek içecek işletmelerinde çalışanların iş tatmin düzeyleri ve işten ayrılma niyetleri gibi unsurlar, işletmelerin başarısı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu nedenle işletme yöneticilerinin işletmenin amaçlarını yerine getirirken, çalışanların iş tatmin düzeylerini artırıcı ve işten ayrılma niyetlerini azaltıcı liderlik davranışları sergilemesi gerekmektedir. Bu nedenle çalışmanın temel amacı, yiyecek içecek işletmelerindeki çalışanların yöneticilerinde algıladıkları modern liderlik türlerinden hizmetkâr liderlik, dönüşümcü ve etkileşimci liderlik davranışları ile iş tatmini ve işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Bu amacı gerçekleştirmeye yönelik öncelikli konuyla ilgili ayrıntılı literatür taraması yapılmış ve daha sonra amaçlı örneklem yöntemi kullanılarak İstanbul'da faaliyet gösteren turizm işletme belgeli 1. sınıf yiyecek içecek işletmelerindeki toplam 491 çalışandan anket tekniği ile bilgi toplanmıştır. Anket tekniği sonucunda elde edilen verilerin analizinde; faktör analizi, yüzde ve frekans analizi, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmada, çalışanların yöneticilerini birer hizmetkâr lider ve dönüşümcü lider olarak algıladığı, buna karşın etkileşimci bir lider olarak algılamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda çalışanların iş tatmin düzeylerinin yüksek, işten ayrılma niyetlerinin ise düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte hizmetkâr liderlik ile iş tatmini arasında anlamlı bir ilişki, dönüşümcü liderlik ile iş tatmini arasında anlamlı bir ilişki bulunurken, etkileşimci liderlik ile iş tatmini arasında herhangi bir ilişki bulunmamıştır. Aynı zamanda araştırmada; hizmetkâr liderlik, dönüşümcü liderlik, etkileşimci liderlik ve iş tatmini ile işten ayrılma niyeti arasında anlamlı ilişkiler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

In food and beverage enterprises, in which labour intensive, worker turnover rate is higher and production and consumption is simultaneous, factors such as job satisfaction levels of employees and the intention to leave work have a significant impact on the success of the enterprises. For this reason, business managers should demonstrate leadership behaviours that increase the level of satisfaction of the employees and reduce their intention to leave while fulfilling the objectives of the enterprise. For this reason, the main purpose of the study is to reveal the relationship between servant leadership, transformational and transactional leadership behaviours, and job satisfaction and job separation intentions among the modern leadership types that employees in food and beverage businesses perceive in managers. In order to achieve this aim, firstly, a detailed literature survey on the subject was made and then by using the purposeful sampling method, information was gathered from a total of 491 employees working in the first class food and beverage companies operating in İstanbul with the tourism operation licence. Factor analysis, percent and frequency analysis, correlation and regression analysis were used in the analysis of the data obtained as a result of the survey technique. The study concluded that employees perceived managers as a servant leader and a transformational leader, but not as a transactional leader. At the same time, it has been determined that the level of satisfaction of the employees is high and the intention of leaving the job is low. However, while there was a significant relationship between servant leadership and job satisfaction and between transformational leadership and job satisfaction, there was no relationship between transactional leadership and job satisfaction. At the same time, the study concluded that there were significant relationships between servant leadership, transformational leadership, transactional leadership and job satisfaction and the intention to leave.