Marshall “Yardımları” : Türkiye’nin Dışa Bağımlılık Sürecine Etkileri

Abstract

II Dünya Savaşı’nın bitmesiyle birlikte Sovyetler Birliği ve Amerika dünyada iki süper güç pozisyonuna gelmiştir. Böylece dünya siyasi tarihinde Soğuk Savaş dönemi (1947-1991) olarak adlandırılan yeni bir dönem başlamıştır. ABD siyasi alanda rakibi olan Sovyetlerin, komünizm ideolojisini dünyaya yayma politikasını engellemek için pek çok girişimde bulunmuştur. ABD’nin bu girişimlerinin başında Truman Doktrini (1947) doğrultusunda hayata geçirilen Marshall Planı (1948) yer almaktadır. Türkiyede bu dönemde üzerinde giderek artan SSCB baskısından kurtulmak için ABD ile ilişkileri güçlendirmiş ve Marshall Planı’na dahil edilmiştir. Marshall Planın uygulanabilmesi için gerek iç gerekse dış koşullarda dönüşüm kaçınılmaz olarak yaşanmıştır. Bu çalışmada, II.Dünya Savaşı sonrasında, Türkiye ekonomisinin gerek iç gerekse dış etkenler nedeniyle uygulamaya koyduğu Marshall Planının ekonomik ve politik koşullara göre detaylı analiziyapılmıştır. Özellikle, Türkiye’nin dışa bağımlılığı sürecinde Marshall Planı'nın etkisi incelenmiş ve Marshall Planı’nınTürkiye’nin dışa bağımlığını arttıran bir uygulama olduğu sonucuna varılmıştır.Bu bağlamda çalışmanın literatüre katkı sağlanması hedeflenmiştir.

After the end of World War II, the Union of Soviet Socialist Republics (USSR) and the United States of America (USA) have become two superpowers in the world. Thus, a new period in the world political history has begun, which is called the Cold War period (1947-1991). The USA has made many attempts to prevent the Soviet policy of spreading the ideology of communism to the world, which is its rival in the political field. The Marshall Plan (1948), which was put into practice in line with the Truman Doctrine (1947), is one of these initiatives of the USA. In Turkey to escape the growing pressure on the Soviet Union in this period has strengthened relations with the United States and was included in the Marshall Plan. Transformation in both internal and external conditions was inevitable for the implementation of the Marshall Plan. In this study, after World War II, both domestic and details of Turkey's economy of the Marshall Plan that was implemented due to external factors were analyzed. In particular, the effect of the Marshall Plan was examined in the process of Turkey's dependence on foreign and Turkey's foreign dependence and the Marshall Plan to the conclusion that an application has been reached increases. In the study, it is aimed to contribute to the literature.