Göllerde Ötrofikasyona İlişkin Model Uygulamaları

Abstract

Göllerin ötrofikasyonu, günümüzde ekolojik endişe yaratan olgulardan biridir. Göller özellikle gelişmekte olan ülkelerde artan antropojenik faaliyetler nedeniyle su kalitesinde bozulma ve ekolojik dengesizlik sorunuyla karşı karşıyadır. Bu bağlamda, son birkaç on yıldır limnologlar ve çevre bilimcileri, sucul ekosistemlerin bu sorununa yönelik çalışmalarında, sayısal modellemeyi bir araç olarak kullanmaktadır. Ekolojik modeller, ekosistem proses-etkileşimlerini, geleceğe yönelik yönetim senaryolarını simule etmek ve ötrofikasyona karşı sistemin tepkisini değerlendirmek için kullanılmaktadır. Ekolojik modellerin kullanımı ile göllerde ötrofikasyonun tahmini ve kontrolü eskiye göre daha kolay hale gelmiştir. Ancak göllere özgü sorunlar nedeniyle modeller giderek daha ayrıntılı bir formata bürünmeye devam etmektedir. Bu derleme çalışmasında; a) Ötrofikasyon odaklı modelleme çalışmalarında kullanılan model tipleri özetlenmiş b) Farklı ötrofikasyon unsurlarını ve olaylarını esas alan çeşitli model kullanımlarına, güncel bazı yabancı ve yerli çalışmalarla dikkat çekilmiştir.

One of the phenomena that causes ecological concerns is lake eutrophication. Lakes are under the threat of water quality degradation and ecological imbalance due to increased anthropogenic activity, particularly in developing countries. In this context, limnologists and environmental scientists have been using numerical modeling in their studies of aquatic ecosystems over the last few decades. Ecological models use ecosystem-process interactions to simulate future management scenarios and evaluate the system's response to eutrophication. Utilizing ecological models has made it simpler than ever to estimate and manage lake eutrophication. However, due to lake-specific issues, the models are becoming increasingly detailed. In this review; a) The model types used in eutrophication-focused modelling studies were summarized b) Model utilizations based on different eutrophication elements and events were highlighted via several recent national and international studies.