Deniz Kestanesi Paracentrotus lividus’un Gökçeada Kıyılarındaki Bolluğu

Abstract

The demand for the roe of Paracentrotus lividus is increasing despite world-wide fisheries bans and the balance of marine ecosystems is disturbed due to this overexploitation. Although not consumed locally, there has been fishing pressure on this species, due to the intense export demand in recent years. For an ecosystem-based sustainable fishery of P. lividus, it is very important to establish the stock status as well as the reproductive biology of this species in Turkish seas. However, studies on the stock information of the species are limited. This study reports preliminary findings on the abundance of P. lividus on the coasts of Gökçeada by using the visual counting technique with SCUBA during the summer of 2012 and 2018. In the study carried out with transects of different lengths, the highest number of individuals was observed on the rocky shores of Laz Bay in 2012 with 4 individuals m-2, between 112-120 m of the Kuzulimanı transect with 5 individuals m-2 in 2018, and between 0-52 m transect of Kokina III in 2018. According to the SACFOR scale, when P. lividus species was observed on the coasts of Gökçeada, it was either common or frequent in terms of abundant. For an effective and sustainable sea urchin management plan, the stock status of the P. lividus species in Turkish waters should be determined immediately.

Tüm dünyada uygulanan avcılık yasaklarına rağmen Paracentrotus lividus türünün gonadlarına olan rağbet her geçen gün artmakta ve doğal ortamlarından sömürülen kestaneler nedeniyle denizel ekosistemlerin dengesi bozulmaktadır. Ülkemizde yerel halk tarafından besin olarak tüketilmeyen bu tür üzerinde, son yıllarda yoğun ihracat talebi nedeniyle bir avcılık baskısı oluşmuştur. P. lividus türünün avcılığının ekosistem temelli sürdürülebilir olarak gerçekleştirilebilmesi için bu türün ülkemiz denizlerindeki üreme biyolojisinin yanında stok durumu gibi temel bilgilerin bilinmesi de çok önemlidir. Ancak türün stok bilgileri ile ilgili çalışmaları ülkemizde yetersizdir. Bu çalışma, 2012 ve 2018 yıllarının yaz mevsimlerinde SCUBA ile görsel sayım tekniği kullanılarak P. lividus türünün Gökçeada kıyılarındaki yoğunluğu hakkında bir ön araştırma niteliğindedir. Farklı uzunluktaki transektler ile gerçekleştirilen çalışmada en fazla birey 2012 yılında 4 birey m-2 ile Laz koyu’nun kayalık kıyılarında, 2018 yılında ise 5 birey m-2 ile Kuzulimanı transektinin 112-120 m arasındaki 5 m genişliğinde (40 m2), Kokina III transektinin 0-52 m arasındaki 10 m genişlikte (520 m2) gözlenmiştir. SACFOR ölçeğine göre Gökçeada kıyılarında eğer P. lividus türü gözlemleniyorsa da sadece yaygın ya da sık olarak bulunduğu saptanmıştır. Etkili ve sürdürülebilir bir deniz kestanesi yönetim planı için P. lividus türünün ülkemizde denizlerindeki stok durumu ivedilikle belirlenmelidir.