Sanayileşme-Enerji Tüketimi ve Büyümenin Co2 Emisyonu Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Abstract

Günümüzde çevre kirliliği tüm dünyada olumsuz etkiler yaratmaktadır. Özellikle sanayileşme ve enerji tüketimindeki artış karbon salınım artışına neden olmaktadır. Bir ülkede sanayileşmenin fazla olması o ülkenin ekonomik açıdan iyi olduğunu gösterse de çevresel açıdan olumsuz sonuçlar vermektedir. Bu çalışmada Türkiye’deki CO2 emisyonu (kişi başına metrik ton) üzerinde, kişi başı enerji tüketimi (kg Petrol Eşdeğeri), sanayileşme ve kişi başı gayri safi yurt içi hâsıla değişkenlerinin etkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Bu doğrultuda değişkenlerin 1960-2015 dönemine ait yıllık sonuçları ele alınarak ARDL Sınır Testi yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Elde edilen analiz sonucuna göre uzun dönemde değişkenler arasında bir ilişki tespit edilmiştir. Sanayileşme ve enerji tüketimi değişkenlerinin pozitif işaretli ve istatistiksel açıdan anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yani uzun dönemde sanayileşme ve enerji tüketiminin CO2 emisyonu artışına etki yaparak çevresel kaliteyi olumsuz yönde etkilemektedir. Kişi başına gelir değişkeni ile CO2 emisyonu değişkeni arasındaki ilişki negatif işaretli ve istatistiksel olarak anlamsız bulunmuştur. Yani uzun dönemde kişi başına gelir karbon salınımı üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Bazı ülkelerin kişi başı gelirinin başka ülkelerin gelirlerine göre daha yüksek olması yeşil kaynaklara yatırım yapmalarına, verimli ulaşım sistemleri kullanmalarına ve çevre dostu politikalar benimsemelerine imkân vermektedir. Böylece geliri yüksek ülkeler daha düşük CO2 emisyonuna sahip olur. Diğer taraftan düşük gelir seviyelerine sahip ülkelerde düşük karbon salınımları elde edilebilir. Bunun nedeni bu ülkelerin enerji tüketimi ve üretim faaliyetleri daha düşük seviyelerde olmasıyla ilgilidir. Bundan dolayı iki değişken arasındaki ilişkiyi karmaşık ve çok yönlü olarak ele almak daha doğru olacaktır. Sonuç olarak elde edilen analiz sonucuna göre kişi başı gayri safi yurt içi hâsılanın artışının karbon salınımını azalttığı, kişi başı enerji tüketimi ve sanayileşme değişkenlerin ise karbon salınımını arttırarak çevresel bozulmalara ve temiz hava azalışına neden olduğu görülmektedir. Elde edilen sonuç doğrultusunda sanayileşmenin olumlu etkilerinden faydalanırken çevrenin olumsuz etkilenmemesi için gerekli olan çevre ile dost politikaların desteklenmesi ve mevcut olanların tekrar gözden geçirilmesi gerekmektedir. Enerji verimliliği artırıcı uygulamalar faaliyete geçirilmeli ve üretim sürecinde fosil yakıt kullanılması yerine temiz üretim tekniklerine geçilmelidir. Atıkları üretime tekrar dâhil ederek yeniden kullanılması sağlanmalıdır. Kalite seviyesi yüksek maliyeti düşük sanayileşmeye yönlendirecek politikalar faaliyete geçirilmelidir.

Today, environmental pollution creates negative effects all over the world. Especially industrialization and the increase in energy consumption cause an increase in carbon emissions. Although industrialization in a country shows that that country is economically good, it gives negative results in terms of environment. In this study, it has been investigated whether the variables of energy consumption per capita (kg Oil Equivalent), industrialization and gross domestic product per capita have an effect on carbon (CO2) emissions (metric tons per capita) in Turkey. In this direction, the annual results of the variables for the period 1960-2015 were handled and analyzed with the ARDL Bounds Test approach. According to the results of the analysis, a long-term relationship was determined between the variables. It was concluded that the variables of industrialization and energy consumption were positive and statistically significant. In other words, in the long term, industrialization and energy consumption affect the increase in carbon emissions and negatively affect environmental quality. The relationship between the per capita income variable and the carbon emission variable was found to be negative and statistically insignificant. In other words, per capita income has a positive effect on carbon emissions in the long run. The fact that some countries have higher per capita incomes than other countries allows them to invest in green resources, use efficient transportation systems and adopt environmentally friendly policies. Thus, high-income countries have lower carbon emissions. On the other hand, low carbon emissions can be achieved in countries with low income levels. This is because these countries have lower levels of energy consumption and production activities. Therefore, it would be more accurate to consider the relationship between the two variables as complex and multifaceted. As a result, according to the results of the analysis, it is seen that the increase in gross domestic product per capita reduces carbon emissions, while per capita energy consumption and industrialization variables increase carbon emissions, causing environmental deterioration and a decrease in clean air. In line with the result obtained, while benefiting from the positive effects of industrialization, it is necessary to support environmentally friendly policies and review the existing ones in order not to adversely affect the environment. Energy efficiencyenhancing practices should be implemented, and clean production techniques should be adopted instead of fossil fuels in the production process. Waste should be recycled and reused. Policies that will ensure quality and low-cost industrialization should be implemented.