Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri çalışanlarının karar verme stilleri

Abstract

Hastane öncesi acil sağlık hizmetlerinde hasta ile ilgili verilecek kararlar kritik öneme sahiptir. Hasta için en uygun kararın en kısa sürede verilmesi gerekir. Literatür incelendiğinde ise acil sağlık hizmetleri çalışanlarının karar verirken izledikleri yol ve karar süreçleri hakkında literatürde ciddi bir boşluk olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, hastane öncesinde görev yapan sağlık personelinin sosyo-demografik ve mesleksel özelliklerine göre karar verme stillerini belirlemektir. Bu amaçla, doktor, paramedik, acil tıp teknisyeni ve sürücülerden oluşan katılımcılara Melbourne Karar Verme Ölçeği I-II uygulanmıştır. Çalışmanın evrenini toplam sayısı 450 olan doktor, paramedik, acil tıp teknisyeni ve sürücü oluşturmuş olup yapılan örnekleme analizi sonucunda katılımcı sayısı 310 olarak belirlenmiştir. Parametrik olmayan Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testleri ile verilerin analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular hastane öncesi acil sağlık çalışanlarının diğer karar verme stilleri ile karşılaştırıldığında en yüksek puan ortalamalarının dikkatli karar verme stili olduğunu göstermiştir. Hastane öncesi acil sağlık çalışanlarının karar vermeleri gereken durumlarda gerekli bilgiyi araştırdıkları, alternatifleri belirleyip, değerlendirdikten sonra objektif olarak seçim yaptıkları ifade edilebilir. Araştırmada, erkek katılımcıların kadın katılımcılara göre daha erteleyici ve kaçıngan karar verme stiline sahip oldukları belirlenmiştir. Ayrıca, tecrübeli katılımcıların tecrübeli olmayanlardan kaçıngan karar verme stili puanları daha yüksek bulunmuştur. Evli katılımcılar evli olmayan katılımcılardan daha yüksek kaçıngan karar verme stili puanı bildirmişlerdir. Dikkatli karar verme stili işlerinde yeterli olmadığını düşünenlerde daha düşük bulunmuştur. Dikkatli karar verme stili dışında diğer karar verme stilleri (panik, erteleyici, kaçıngan) paramediklerle karşılaştırıldığında acil tıp teknisyenlerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu çalışma hastane öncesi acil sağlık çalışanları arasında erkeklerin, evlilerin, acil tıp teknisyenlerinin, acil tıbbi mücadelede zorluk çekenlerin, nöbet hizmetinde ekip sorumlusu olanların ve işinde yeterli olmadığını düşünenlerin desteklenmeleri gerektiğini göstermiştir.

Decisions to be made about the patient in pre-hospital emergency health services are of critical importance. The most appropriate decision for the patient should be made as soon as possible. When the literature is examined, it is seen that there is a serious gap in the literature about the way and decision processes followed by emergency health care services workers. The aim of this study is to determine the decision-making styles of the pre-hospital health personnel according to their socio-demographic and occupational characteristics. For this purpose, the Melbourne Decision-Making Scale I-II was administered to participants consisting of doctors, paramedics, emergency medical technicians and drivers. The population of the study consisted of 450 doctors, paramedics, emergency medical technicians and drivers, and as a result of the sampling analysis, the number of participants was determined as 310. Analysis of the data was carried out with non-parametric Kruskal Wallis and Mann Whitney U tests. The findings showed that the highest mean scores of prehospital health care workers compared to other decision-making styles were the vigilant decision-making style. It can be stated that pre-hospital healthcare professionals search for the necessary information when they need to make a decision, and make an objective choice after determining and evaluating the alternatives. In the study, it was determined that male participants had a more procrastinating and buck-passing than female participants. In addition, buck-passing scores were higher for experienced participants compared to non experienced. Married participants reported higher buck-passing scores than unmarried participants. Vigilant decision-making style scores were found to be lower in participants who thought they were inadequacy in their job. Other decision making styles scores (buck-passing, procrastination and hypervigilant) except for vigilant decision making styles were higher for emergency medical technicians compared to paramedics. This study showed that pre-hospital emergency health workers who are men, married, emergency medical technician, having difficulties in emergency medical response, being night shift team leader and feeling inadequacy should be supported.