Osmanlı'da yüksek müzik alanının teşekkülü ve yeniden üretimi

Abstract

Bu çalışma Osmanlı musikisini, İmparatorluğun geniş bir coğrafya üzerinde uzun yıllar devam eden hâkimiyetinin tarihsel ve toplumsal koşullarına bağlı olarak karakterize olmuş, imparatorluk bünyesindeki farklı kültürel formasyonların tekilliklerinin ötesine geçmiş, erken döneminde sarayın inşasında önemli bir rol üstlendiği, klasik döneminde giderek şehire ait kültürel bir unsur halini alırken aynı zamanda bir üst sınıf kimliğine de eklemlenmiş özgün bir müzikal yapı olarak ele almaktadır. İmparatorluğun siyasal alanını alanlar arası hiyerarşi içerisinde en üstte konumlandıran çalışma, Osmanlı'da yüksek müzik alanını oluşum ve özerkleşme biçiminde iki dönem içerisinde incelemektedir. XVII. yüzyıla kadar olan dönemde Osmanlı saray kültürünün bir parçası olarak biçimlenen yüksek müzik alanı, sonraki dönemde şehirli bir yüksek müzik karakteri kazanmıştır. İlk dönemde Osmanlı yönetiminin devletlerarası itibar rekabetinde kültürel sermayeye yapmış olduğu yatırım belirleyici olmuştur. İkinci dönem de ise müzikal alanın sanatsal ve toplumsal boyutlarda geçirdiği dönüşüm ön plandadır. Çalışmada, müzik alanındaki bu farklılaşma süreci, Osmanlı toplumsal yapısındaki değişmelerle birlikte ele alınarak, erken XVII. yüzyıldan II. Mahmud'un hükümdarlığının sonuna olan dönemde Osmanlı'daki yüksek müzik kültürel bir üretim alanı olarak analiz edilecektir.

This study defines Ottoman music as a unique musical structure which was characterized by the historical and social conditions of the empire's long-term dominance over a wide geography, surpassed the singularities of the different cultural formations within the empire, played an important role in the construction of the palace in the early period, and which, while taking the form of a cultural component of the urban, is also articulated to an upper-class identity. The study, which locates the field of politics of the empire at the top of the hierarchy between fields, examines the high music field in the Ottoman Empire in two periods as formation and autonomization. The high music field, which was shaped as a part of the Ottoman palace culture in the period up to the 17th century, gained an urban high musical character in the following period. In the first period, the investment made by the Ottoman administration in cultural capital as a means in the inter-state competition for reputation, was decisive. In the second period, the transformation of the musical domain in artistic and social dimensions is at the forefront. In this study, this differentiation process in the field of music is considered together with the changes in the Ottoman social structure, and within the period from the early 17th century to the end of II. Mahmud's reign, high music in the Ottoman Empire is analyzed as a cultural production field.