Türkiye'de staj uygulamaları ve üniversite öğrencileri üzerindeki etkileri: Staj Seferberliği Projesi

Abstract

Dünyada bilgi ve becerilerle donatılmış, nitelikli insan kaynağına duyulan ihtiyaç günden güne artmaktadır. Nitelik sahibi olabilmek, bireylerin çalışma tecrübeleri yoluyla kendilerini geliştirmeleri ile yakından ilgilidir. Bireylere sağlanan mesleki deneyim imkânı, ülkelerin gelişimine ve istihdama da doğrudan katkıda bulunmaktadır. Türkiye'de özellikle kamu sektöründe niteliğin artırılması ve inovasyon son yıllarda ön plana çıkan bir konudur. Bu durum da beraberinde genç işsizliği, istihdam, nitelikli insan kaynağı gibi konularda kapsayıcı ve etkili bir çözüm arayışını getirmiştir. Tecrübe kazanma yollarından biri olan staj uygulamaları genç bireylerin iş hayatının bir ön izlemesini gördükleri, uygulamalı öğrenmeye dayalı programlardır. Söz konusu programlar yalnızca çalışma deneyimi kazandırmakla kalmayıp, aynı zamanda bireylerin kendilerini keşfetmelerine yardımcı olmaktadır. Dolayısıyla, staj uygulamaları beşerî ve teknik anlamda da öğrencilerin bireysel gelişimlerini desteklemektedir. Bu araştırmanın konusu üniversite öğrencilerinin staj yoluyla edindikleri tecrübelerin kendileri için ne derece verimli olduğunun ölçülmesidir. Araştırma, "Staj deneyimlerinin öğrencilerin kişisel/mesleki kazanımları üzerindeki etkileri nelerdir?" sorusunun verilere dayalı şekilde açıklanması üzerine temellendirilmiştir. Araştırmanın amacı, staj programlarının öğrencilerin kariyer hayatlarına dair kararları üzerindeki etkisini anlamak ve staj yapılan farklı gelişmişlik düzeylerinde yer alan kamu kurumlarında, staj yoluyla edinilen mesleki deneyimlerin verimliliğini incelemektir. Araştırmanın evreni 2020 yılında Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi tarafından uygulanmaya başlanan Staj Seferberliği isimli staj programına katılarak farklı şehirlerdeki kamu kurumlarında staj yapmış kişilerdir. Araştırmanın örneklemi ise İstanbul, Bursa, İzmir, Eskişehir, Sakarya, Adana, Afyonkarahisar, Kayseri, Konya, Adıyaman, Hatay, Kırıkkale, Nevşehir, Kars, Mardin ve Şanlıurfa illerinde 2021 yılında staj yapmış olan 16 kişidir. Bu çalışma nitel bir araştırma olarak tasarlanmış olup, araştırma deseni olarak çoklu örnek olay araştırması belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında toplanan veriler MAXQDA 2020 nitel analiz programı aracılığıyla çözümlenmiştir. Araştırma bulguları doğrultusunda, staj deneyimlerinin üniversite öğrencilerinin kariyer hayatları ve bireysel gelişimleri üzerinde doğrudan etkisi olduğu ancak mevcut staj programlarının hem nicelik hem de nitelik bakımından geliştirilmeye açık olduğu tespit edilmiştir.

The demand for competent human resources with knowledge and skills is increasing daily. Being qualified is closely related to an individual's self-development through work experience. The professional experience opportunities provided to individuals directly contribute to countries' development, especially to the increase in employment. Increasing quality and innovation, especially in the public sector in Turkey, have come to the fore in recent years. That situation has brought the search for an inclusive and effective solution for issues such as youth unemployment, employment, and qualified human resources. Internship programs, one of the ways to gain experience, are based on applied learning and provide young people with a preview of their future business life. Such programs provide work experience and help young people discover themselves. Furthermore, internship practices directly impact students' soft and hard skill development. This research aims to measure how productive the experiences gained by university students through internships are for them. The study is based on the explanation of the question "What are the effects of internship experiences on students' soft/hard skills development?" through qualitative data. The focus of the research is to learn more about the influence of internship programs on students' career choices and to assess the effectiveness of professional experiences obtained by internships at public institutions at different stages of development. The study universe consists of persons who have completed internships at public institutions in different cities as part of the Internship Mobilization program, which was established by the Presidency Human Resources Office in 2020. The sample of the research is 16 people who have done internships in the provinces of Istanbul, Bursa, Izmir, Eskişehir, Sakarya, Adana, Afyonkarahisar, Kayseri, Konya, Adıyaman, Hatay, Kırıkkale, Nevşehir, Kars, Mardin and Şanlıurfa in 2021. The collective case study was chosen as a research design for this study, which was designed as qualitative research. As a data collection method, the interview technique was used. In addition, the MAXQDA 2020 qualitative analysis software was used to examine the data acquired throughout the investigation. According to the study's findings, internship experiences significantly influence university students' career routes and self-improvement. However, present internship programs should be improved in terms of quantity and quality.