Çanakkale ili kışlık sebze yetiştiriciliği yapılan alanlardaki kök-ur nematodu (Meloidogyne spp. Goeldi, 1887) (Tylenchida: Meloidogynidae) türlerinin belirlenmesi

Abstract

Ülkemiz hem yazlık sebze yetiştiriciliği hem de kışlık sebze yetiştiriciliği bakımından oldukça zengindir. 2020 yılında toplam 1.138.172 da alanda kışlık sebze yetiştiriciliği yapılmıştır. Bu alanlardan toplam 3.147.757 ton kışlık sebze elde edilmiştir. Ülkemizde 50 kadar sebze türü kışlık ve yazlık olarak yetiştirilmekte ve bunların yaklaşık %54'ünün kışlık olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bütün tarımsal ürünlerde olduğu gibi kışlık sebzelerde de verim ve kaliteyi etkileyen zararlılar ve hastalıklar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları Havuç sineği (Psila rosae F.), Yeşildamarlı Beyaz Kelebek (Pieris napi (L.), Bozkurtlar (Agrotis spp.), Thripsler (Melanthrips spp.) ve Kök-ur nematodları (Meloidogyne spp.)'dır. Kök-ur nematodlarının kışlık sebzelerde zararı ile ilgili yapılmış çok az çalışma bulunmaktadır. Çalışmada Çanakkale ili kışlık sebze üretimi yapılan alanlarda Kök-ur nematodlarının yaygınlıkları ve yoğunlukları belirlenmiştir. Bu amaçla, Çanakkale ili kışlık sebze üretimi yapılan alanlara periyodik olmayan arazi çıkışları yapılarak Kök-ur nematodlarının yaygınlıkları ve yoğunlukları tespit edilmiş, daha sonra morfolojik ve morfometrik ölçümler kullanılarak tür teşhisleri yapılmıştır. Çanakkale ilinden toplamda 158 adet toprak ve bitki örneği toplanmış ve 23'ünün Kök-ur nematodları ile bulaşık olduğu tespit edilmiştir. Yapılan tür teşhis çalışmalarına göre 15 örnekte Meloidogyne javanica türü, 5 örnekte M. hapla türü ve 3 örnekte ise M. incognita türü tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda Çanakkale ilinde kışlık sebze üretimi yapılan alanların %14,56'sının Kök-ur nematodu ile bulaşık olduğu belirlenirken %85,44'ünde Kök-ur nematodu varlığına rastlanmamıştır. En fazla bulaşıklık %30,8 ile Çan'da gözlemlenirken, en az bulaşıklık %5 ile Biga'da gözlemlenmiştir.

Our country is very rich in terms of both summer vegetable cultivation and winter vegetable cultivation. In 2020, winter vegetables were grown in a total area of 1,138,172 da. A total of 3,147,757 tons of winter vegetables were obtained from these areas. In our country, about 50 types of vegetables are grown in winter and summer, and 54% of them are grown in winter. As with all agricultural products, there are pests and diseases that effect the yield and quality of winter vegetables. Some of these are Carrot fly (Psila rosae F.), Green Veined White Butterfly (Pieris napi (L.), Gray Wolves (Agrotis spp.), Thrips (Melanthrips spp.) and Root-knot nematodes (Meloidogyne spp.). There are very few studies on the damage of Root-knot nematodes on winter vegetables. In the study, the prevalence and densities of root-knot nematodes were determined in Çanakkale province winter vegetable production areas. For this purpose, the prevalence and densities of root-knot nematodes were determined by making non-periodic field surveys to the areas where winter vegetable production is made in Çanakkale, and then species identifications were made using morphological and morphometric measurements. A total of 158 soil and plant samples were collected from Çanakkale and 23 of them were found to be infested with root-knot nematodes. According to the species identification studies, Meloidogyne javanica species in 15 examples, M. hapla species in 5 examples and M. incognita species in 3 examples were identified. As a result of the study, it was determined that 14.56% of the areas where winter vegetable production is made in Çanakkale are infested with Root-knot nematode, while the presence of Root-knot nematode was not found in 85.44%. While the highest infestation was observed in Çan with 30.8%, the lowest infestation was observed in Biga with 5%.