Buğday-fiğ rotasyonu ve farklı toprak işleme yöntemlerinin bitki paraziti nematodların popülasyon gelişimleri üzerine etkileri

Abstract

Türkiye'de 2021 yılı içerisinde toplam buğday ekilen alan 67.446.000 dekar olarak gerçekleşmiştir. Elde edilen üretim miktarı ise 17.650.000 ton olarak kaydedilmiştir. Fiğin toplam ekim alanı 2021 yılında 3.653.000 dekar olarak gerçekleşmiştir. Buğday başta gıda alanında, hayvansal beslenme alanlarında önemli bir yere sahip olması ve ülke ekonomisini yakından ilgilendirmesi sebebiyle önemli bir besin olarak karşımıza çıkmaktadır. Buğday ve fiğin önemli olması ekimden hasat dönemine kadar zararlı ve hastalıklarla mücadeleyi zorunlu kılmaktadır. Zararlılar içerisinde yer alan nematodlar, buğday için önemli zararlar oluşturmaktadır. Bu çalışma buğday-fiğ rotasyonunun ve farklı toprak işleme yöntemlerinin toprakta bulunan bitki paraziti nematod yoğunluğuna etkisini araştırmak için yapılmıştır. Çalışma 2019-2021 yılları arasında iki üretim döneminde gerçekleştirilmiştir. Arazi çalışmalarında toplanan örnekler laboratuvara getirilerek mikroskop altında teşhisleri yapılmış, popülasyon yoğunlukları tespit edilmiştir. 2019/2020 yılları arasında bitki paraziti nematodların en yoğun popülasyonu nisan ayında buğday parselinde çizel toprak işleme yönteminde tespit edilmiştir. Aynı ay içerisinde buğday bitkisinde en düşük popülasyon yoğunluğu rototiller toprak işleme yönteminde kaydedilmiştir. 2020/2021 yılları arasındaki 2. dönemde ise en yoğun bitki paraziti popülasyonu fiğ parselinde pulluk toprak işleme yönteminde tespit edilmiştir. Sonuç itibariyle her yıl ekim rotasyonu uygulanan arazide bitki paraziti nematodların ana konukçu durumunda bulunan buğday parseli yüksek yoğunluğa sahip olurken, çizel toprak işleme yöntemi nematodların yoğunluğunu azaltmada negatif sonuç ortaya çıkarmıştır. Ekim rotasyonu uygulamasının bitki paraziti nematodların popülasyon gelişimlerine üzerine etkisi olduğu, farklı toprak işleme yöntemlerinin nematod popülasyonunu azaltmada yapılan bu çalışma ile tespit edilmiştir.

The total wheat planted area in Turkey in 2021 was 67.446.000 decares. The amount of production obtained was recorded as 17.650.000 tons. The total cultivation area of vetch was realized as 3.653.000 decares in 2021. Wheat emerges as an important food because it has an important place in the field of food, animal nutrition and is closely related to the country's economy. The importance of wheat and vetch necessitates the fight against pests and diseases from planting to harvest. Nematodes, which are among the pests, cause significant damage to wheat. This study was carried out to investigate the effects of wheat-vetch rotation and different tillage methods on plant parasitic nematode density in the soil. The study was carried out in two production periods between 2019-2021. The samples collected during the field studies were brought to the laboratory, their diagnosis was made under the microscope, and the population densities were determined. Between 2019/2020, the most intense population of plant parasitic nematodes was detected in the wheat parcel in April in chisel tillage method. In the same month, the lowest population density in wheat plant was recorded in rototiller tillage method. In the second period between 2020/2021, the most intense plant parasite population was detected in the plow tillage method in the vetch plot. As a result, while the wheat parcel, which is the main host of plant parasitic nematodes, has a high density in the land where planting rotation is applied every year, chisel tillage method has revealed negative results in reducing the density of nematodes. In this study, it was determined that the application of sowing rotation has an effect on the population development of plant parasitic nematodes, and that different tillage methods reduce the nematode population.