Yahudilik'te ve İslam'da kopuş, katarsis ve kurtuluş ekseninde Hz. Nuh ve tufan fenomeni

Abstract

Hz. Nuh ve serüveni insanlık tarihinde bir kırılma durumunu temsil eder. Bu yüzden bir prototip olarak Hz. Nuh, farklı sosyo-kültürel ve medeniyet havzalarında değişik rol, ad ve serüvenler ile karşımıza çıkar. Değerler (iyi, güzel, doğru-dürüst, hak, vb.) ile "canlı" olması ve kalması istenen birey ve toplum, seçilmişlik anlayışına göre şekillenen sosyo-politik hiyerarşinin labirentlerinde kaybolma sürecine girer. Vahiy geleneğine göre, peygamberin ana görevi tevhîd esaslı bir hayat paradigması ile sosyal, ekonomik, politik ve kültürel hayatı yeniden inşa etmektir. "Kavmine peygamber olarak gönderilen" Hz. Nuh, çağının bahse konu eko-politik, teo-politik ve sosyo-kültürel düzeneğini dörtlü misyon (teblîğ, tebyîn, teşri ve temsîl) ile düzeltmeye çalışır. Tarih boyunca en çok tartışılan fenomenal kırılmalardan biri olan ve Hz. Nuh zamanında vuku bulduğu kabul edilen Nuh Tufanı, sebep-süreç-sonuç dizgesi ile en önemli olaylardan biri olarak tarih sahnesinde yerini alır. Olaydan fenomene evirilen Nuh Tufanı, arketipsel bir kod olarak –vahiy veya kült eksenli olsun—kurucu / başlatıcı metinlerde ve anlatılarda bir şekilde yer alır. Hz. Nuh'un tüm ıslah ve inşa çabaları, istek-arzu-tamah (hevâ) kolektif havuzundan destek alan hiyerarşik güç ve hegemonya oluşumlarının çelik duvarına çarpar ve beklenen değişim ve dönüşüm bir türlü gerçekleşmez. Bunun üzerine, tüm formları ve oluşları önce bozan, sonra da arındırarak (katarsis) kuran "Tufan" fenomeni meydana gelir. Katarsis evresinin prototipi Hz. Nuh böyle bir ortamda kurucu ve (yeniden) başlatıcı bir figür olarak karşımıza çıkar. Tarihin "tamir" edilip, hayatın vahiy paradigması olan tevhîd ile yeniden inşası, kozmik ve tarihsel sonu yeniden başlangıca tahvil eder. Bu çalışma, arketipsel bir olgunun fenomonolojik hermenötiğini iki dinin temel yaklaşımları ekseninde ortaya koymaya çalışır. Tekerrür eden "kozmik trajedi"nin tarihsel ve toplumsal alandaki provası olan Hz. Nuh ve Tufan fenomenini makul tarih ve hayat çizgisinde anlamlandırma çabası bu çalışmanın ana tez ve amacını oluşturur.

Noah and his adventure represent a breaking situation in human history. Therefore, as a prototype, Prophet Noah appears with different roles, names and adventures in different socio-cultural and civilizational basins. The individual and society, who are wanted to be "alive" and remain "alive" with values (good, beautiful, truthful, right, etc.), enters the process of getting lost in the labyrinths of the socio-political hierarchy shaped according to the concept of election. According to the tradition of revelation, the main task of the prophet is to reconstruct social, economic, political and cultural life with a tawhid-based paradigm of life. "Sent as a prophet to his people" Prophet Noah tries to fix the aforementioned eco-political, theo-political and socio-cultural mechanism of his age with the quadruple mission (teblîg, tebyîn, enactment and representation). One of the most discussed phenomenal breaks throughout history and Prophet Noah's Flood, which is accepted to have taken place in the time of Noah, takes its place on the stage of history as one of the most important events with its cause-process-effect system. Noah's Flood, which evolved from event to phenomenon, takes place in the founding/initiating texts and narratives as an archetypal code –whether it is revelation or cult-oriented. Prophet Noah's improvement and construction efforts hit the steel wall of hierarchical power and hegemony formations supported by the collective pool of desire-desire-tamour, and the expected change and transformation never happens. Thereupon, the "Flood" phenomenon occurs, which first corrupts all forms and becomings and then purifies them (catharsis). The prototype of the catharsis phase is Prophet Noah appears as a founding and (re)initiating figure. The "repair" of history and the reconstruction of life with tawhid, the paradigm of revelation, transforms the cosmic and historical end into a new beginning. This study tries to reveal the phenomenological hermeneutics of an archetypal phenomenon in the axis of the basic approaches of two religions. The historical and social rehearsal of the recurring "cosmic tragedy" The effort to make sense of the Noah and Flood phenomenon in a reasonable history and life line constitutes the main thesis and purpose of this study.