Avrupa Birliği-Türkiye ilişkilerinde lobicilik faaliyetlerinin rolü ve siyasete etkileri

Abstract

Günümüzde karar mekanizmalarını çıkarlar doğrultusunda etkileme gereksinimlerinin meydana gelmesiyle oluşan lobicilik kavramı AB-Türkiye ilişkilerinde önemli bir alana sahip olmuştur. Lobilerin Avrupa Birliği (AB) karar alma mekanizmalarındaki rolü AB düzeyindeki lobiciliğin temel unsurunu oluşturmaktadır. 1959 yılından bugüne AB-Türkiye ilişkilerinin yıllardır süregelen bir geçmişi bulunmaktadır. Türkiye'nin, AB ile gerçekleştirmek istediği siyasi bütünleşme konusunda atılacak adımların çıkarlar lehine olması lobicilik faaliyetlerinden geçmektedir. Dünya nüfusunun büyük kısmını oluşturan AB'de lobicilik Türkiye'nin üyelik sürecinde en çok anılan kavramlardan biridir. AB-Türkiye ilişkilerinde lobicilik, kararları kendi çıkarları doğrultusunda etkilemeye çalışarak ilişkilerin seyrini değiştirebilmektedir. Türkiye'de meydana gelen siyasi olaylar AB ile ilişkileri iniş çıkışlı bir sürece sürüklemekte ve lobi olgusu burada önemli bir işlev üstlenmektedir. Bu bağlamda çalışmada ön plana çıkarılan konu siyasi dalgalanmaların AB-Türkiye ilişkilerine etkisinin lobicilik perspektifinden incelenmesi olmuştur. Tez çalışmasının amacı, geçmişten günümüze siyasi olayların yön verdiği AB- Türkiye ilişkilerinde lobiciliğin üyelik sürecindeki konumunu ortaya koymaktır. Bununla birlikte AB ve Türkiye'nin lobi yapmada ilişkiler üzerindeki etkisi karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Bu çerçevede Türkiye'de 1960-2022 dönemini kapsayan siyasi olayların Türkiye'nin AB'ye üyelik sürecine etkisi incelenmiştir. AB ve Türkiye'de lobicilik olgusu tarihsel süreç ve yasal düzenlemeler üzerinden ele alınarak AB lobileri ve Türk lobi örnekleri ile desteklenmiştir. Ermeni ve Yunan lobileri başta olmak üzere AB'de lobiciliğin Türkiye'ye etkileri ile Türkiye'de lobiciliğin AB'ye etkilerinin karşılaştırmalı analizi yapılmıştır.