Eğitim, işsizlik ve enflasyonun gelir dağılımı adaletsizliğine etkisi: Türkiye için model analizi

Abstract

Gelir dağılımı eşitsizliği Dünya'da ve Türkiye'de önemli bir sorun halindedir. Özellikle 20'nci yüzyılın sonlarına doğru küreselleşmenin ve serbest piyasanın etkisiyle beraber bu eşitsizlik beraberinde birçok sorunu da getirmiştir. Bu sorunu belirleyen özellikle makro ekonomik etmenleri göz önünde bulundurarak değerlendirmek gerekmektedir. Bu çalışmada, eğitim, işsizlik ve enflasyonun gelir dağılımı üzerine etkisini 1980- 2020 yılları arasında Türkiye'ye ait veriler eşliğinde zaman serisi analizi yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmada öncelikle değişkenler belirlenmiştir. Değişkenlerin durağanlık analizi ADF, PP ve KPSS birim kök testi yapılmış olup, aralarındaki ilişkiyi incelemek için ARDL Sınır Testi yapılmıştır. Analizler sonucunda uzun dönem katsayılarının tahmininde eğitim harcamalarını ifade eden LnEDU ve dış borcu ifade eden LnDEBT değişkenlerinden gelir dağılımına doğru negatif bir ilişki tespit edilmiştir. Uzun dönem eğitim harcamalarında meydana gelecek %1'lik bir artışın gelir dağılımını %0.102 oranında azaltacağını ortaya koymuştur. Uzun dönem dış borç stoklarında meydana gelecek %1'lik bir artışın gelir dağılımını %0.113 oranında azaltacağını ortaya koymuştur. Kısa dönemde GSYİH, eğitim harcamaları, enflasyon ve işsizlik gelir dağılımında olumlu bir etkiye sahiptir. Uzun dönemde enflasyonu ifade eden DYY ve işsizlik GSYİH istatistiki olarak anlamlı bulunmamıştır.

Inequality of income distribution is an important problem in the world and in Turkey. Especially towards the end of the 20th century, with the effect of globalization and the free market, this inequality has brought many problems with it. It is necessary to evaluate this problem by considering the macro economic factors that determine it. In this study, the effects of education, unemployment and inflation on income distribution were examined by time series analysis method accompanied by data belonging to Turkey between Dec. 1980-2020. First of all, variables were determined in the study. The Decisiveness analysis of the variables was performed by ADF, PP and KPSS unit root tests and ARDL Boundary Test was performed to examine the relationship between them. As a result of the analyzes, a negative relationship was found between the LnEDU variables, which express education expenditures, and the LnDEBT variables, which express external debt, towards income distribution in the estimation of long-term coefficients. It has been found that a 1% increase in long-term education expenditures will reduce the income distribution by 0.102%. It has been revealed that a 1% increase in long-term external debt stocks will reduce the income distribution by 0.113%. In the short term, GSYİH, education expenditures, inflation and unemployment have a positive effect on income distribution. DYY and unemployment GSYİH, which refers to inflation in the long term, were not found to be statistically significant.