İngiliz yazışmaları ışığında Osmanlı Devleti'nin Katar kazası (1871-1916)

Abstract

İngilizler, 1820 yılında, Basra Körfezi'nin Arap kıyılarındaki birçok kabile şeyhi ile antlaşma yoluna giderek bölgeyi denetim altına almışlardı. Ancak Katar Yarımadası'nı Bahreyn'e bağlı kabul ettikleri için Katar şeyhleri ile bir antlaşma yapmaya gerek duymamışlardı. 1868 yılında Şeyh Muhammed b. Sânî'nin İngilizler ile yaptığı bir anlaşma neticesinde Katar tarihinde ön plana çıkması, beklemedikleri bir şekilde İngilizlerin aleyhine sonuçlanacaktı. Bağdat Valisi Midhat Paşa'nın 1871 yılında düzenlediği Necid Seferi ile Katar Şeyhi Muhammed b. Sânî'nin oğlu Şeyh Câsim, Osmanlı Devleti himayesine girmeyi kabul etti. Elbette ki Şeyh Câsim'in bu tercihi, Osmanlı Devleti'ne duyduğu salt sevgiden kaynaklanmamıştı; arka planda birçok neden yatmaktaydı. Osmanlı Devleti himayesinde bulunduğu süreçte Şeyh Câsim, birçok kez başına buyruk hareketler ve itaatsizlikler sergiledi. Ancak tüm bu olumsuzluklara rağmen Katar'ın Osmanlı Devleti ile olan bağı, 1916 yılına kadar sürdü.

In 1820, the British had taken control of the region by making treaties with many Sheikhs on the Arabian coasts of the Persian Gulf. However, they did not feel the need to make an agreement with the Sheikhs of Qatar, as they accepted the Qatar Peninsula as a part of Bahrain. In 1868, Sheikh Mohammed b. Thani's prominence in the history of Qatar as a result of an agreement he made with the British would result in an unexpected result against the British. With the Nejd Expedition organized by the Baghdad Governor Midhat Pasha in 1871, Sheikh Câsim, son of Sheikh Mohammed b. Thani, accepted to be under the protection of the Ottoman Empire. Of course, Sheikh Câsim's choice was not due to his sympathy for the Ottoman Empire; many reasons lay in the background. During the period he was under the auspices of the Ottoman Empire, Sheikh Câsim exhibited maverick acts and disobedience many times. However, despite all these negativities, Qatar's bond with the Ottoman Empire lasted until 1916.