Empati ile psikolojik güçlendirmenin tükenmişlik üzerine etkisinde yapısal güçlendirmenin düzenleyici etkisi: Sağlık çalışanları örneği

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, empati ile psikolojik güçlendirmenin tükenmişlik üzerindeki etkisinde yapısal güçlendirmenin düzenleyici rolünü incelemektir. İkincil amaç ise, sağlık çalışanlarının demografik özelliklerine göre (cinsiyet, yaş, meslek grupları) empati, psikolojik güçlendirme, tükenmişlik ve yapısal güçlendirme açısından farklılık olup olmadığını ortaya koymaktır. Araştırmada anket yöntemi kullanılmış olup araştırmaya katılan sağlık çalışanlarından veriler Jefferson Empati Ölçeği, Psikolojik Güçlendirme Ölçeği, Maslach Tükenmişlik Ölçeği ve İşyeri Güçlendirme Ölçeği yardımıyla elde edilmiştir. Araştırmanın evrenini Çanakkale il merkezinde bulunan devlet, üniversite ve özel hastanelerde görevli olan sağlık çalışanları oluşturmuştur. Araştırmada tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Anketler Haziran – Eylül 2021 tarihleri arasında hem yüz yüze, hem de internet aracılığıyla sağlık çalışanlarına ulaştırılmıştır. Araştırmada sonucunda geçerli 307 adet veri setine ulaşılmıştır. Toplanan veriler, yapısal eşitlik modeli kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, psikolojik güçlendirme ile tükenmişlik arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığını, fakat psikolojik güçlendirme algısının tükenmişlik üzerindeki etkisinde yapısal güçlendirmenin düzenleyici bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca araştırmada elde edilen bulgulara göre sağlık çalışanlarının empati düzeyi ile tükenmişlik arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Yanı sıra empati düzeyinin tükenmişlik üzerindeki etkisinde yapısal güçlendirmenin düzenleyici bir etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Son olarak sağlık çalışanlarının yaşı ile empati düzeyi, tükenmişlik düzeyi, psikolojik güçlendirme ve yapısal güçlendirme algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Yanı sıra sağlık çalışanlarının meslek gruplarına göre psikolojik güçlendirme algılarında farklılık olduğu saptanmıştır. Yapısal güçlendirmenin tükenmişliği azaltmaktaki etkisinden dolayı hastane yönetiminin görevli sağlık çalışanlarına fırsat, bilgi, destek ve kaynak sunması önerilmektedir. Ayrıca empatinin de tükenmişliği önlemede önemli bir yeri olduğu bu çalışma sonunda ortaya çıkmıştır. Empati öğrenilebilen bir yeti olduğundan dolayı tıp fakülteleri ve sağlık bilimleri fakültelerindeki ders programları, bu beceriyi geliştirmeye yönelik düzenlenmelidir.

The main aim of this study is to examine the moderating effect of structural empowerment on the effect of empathy and psychological empowerment on burnout. The secondary aim is to present whether there are differences in empathy, psychological empowerment, burnout and structural empowerment concerning the demographic characteristics (gender, age, occupational groups) of healthcare professionals. The survey method was used in the study, and the data from the healthcare professionals participating in the research were obtained with the help of the Jefferson Scale of Physician Empathy, Psychological Empowerment Scale, Maslach Burnout Inventory and Conditions for Work Effectiveness Questionnaire. The population of this study consisted of healthcare professionals working in state, university and private hospitals in the city centre of Çanakkale. Convenience sampling method, which is one of the non-random sampling methods, was used in the study. Questionnaires were delivered to healthcare professionals both face-to-face and via internet between June and September 2021. As a result of the research, 307 valid data sets were reached. The collected data were analyzed using structural equation modelling. The results of the study found that there was no statistically significant relationship between psychological empowerment and burnout, but structural empowerment had a moderating effect on the relationship between psychological empowerment perception on burnout. In addition, a negative significant relationship was found between the level of empathy and burnout. Besides, it was revealed that structural empowerment had a moderating effect on the relationship between empathy levels on burnout. Finally, statistically significant differences were found between the age of healthcare professionals and their empathy level, burnout level, psychological empowerment and structural empowerment perceptions. In addition, it was determined that there was a difference in the perceptions of psychological empowerment of healthcare professionals according to their occupational groups. Due to this important effect of structural empowerment in reducing burnout, it is recommended that hospital managers should offer healthcare professionals opportunities, information, support and resources. In addition, it was revealed at the end of this study that empathy has an important place in preventing burnout. Since empathy is a skill that can be learned, the curricula in medical faculties and health sciences faculties should be designed to develop this skill.