Ortaokul öğrencilerinin siber aylaklık davranışlarının karma yöntemle incelenmesi

Abstract

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin hızla gelişmesi ve internetin hayatımıza hızlı bir giriş yapması teknoloji ile olan ilişkimizi artırmıştır. Teknolojinin hayatımıza bu derece hızlı girmesi "siber aylaklık" kavramını da hayatımıza dâhil etmiş ve birçok problemi de beraberinde getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin ders esnasında ya da ders çalışırken gerçekleştirdikleri siber aylaklık davranışlarının incelenmesidir. Bu amaç kapsamında ortaokul öğrencilerinin siber aylaklık düzeyleri çeşitli değişkenler açısından incelenmiştir. Araştırma, karma yöntemlerden açımlayıcı sıralı karma desenle modellenmiştir. Araştırma evreni 2021-2022 öğretim yılında Çanakkale ili devlet ortaokullarında öğrenimlerini sürdürmekte olan 9715 öğrencidir. Araştırmanın örneklemi için amaçsal örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi ile 355 ortaokul öğrencisi belirlenmiştir. Çalışmanın nitel veri toplama sürecinde ise 24 öğrenci ile görüşülmüştür. Nicel veriler "Kişisel Bilgi Formu, Siber Aylaklık Etkinlikleri Ölçeği ve Siber Aylaklık Nedenleri Ölçeği" ile nitel veriler ise "Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu" ile toplanmıştır. Veriler SPSS 22.0 programı ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Bulgular incelendiğinde ortaokul öğrencilerinin siber aylaklık düzeyinin düşük seviyede olduğu gözlenmiştir. Ancak siber aylaklık alt boyutları kapsamında "içerik erişimi" ve "paylaşım" alt boyutlarında orta düzeyde siber aylaklık gerçekleştirdikleri tespit edilmiştir. Öğrencilerin siber aylaklık davranışlarının yaş, cinsiyet, sınıf düzeyine göre anlamlı derecede farklılaştığı gözlenmiştir. Ortaokul öğrencilerinin en çok internetten video izleme, müzik dinleme, uygulama indirme, arkadaşlarla mesajlaşma vb. etkinlikleri gerçekleştirdikleri ve müzik, dizi, film siteleri, Youtube, Instagram, sosyal medya ortamlarında siber aylaklık yaptıkları gözlenmiştir. Öğrencileri siber aylaklığa iten sebeplerin "ders esnasında motivasyon sorunu yaşama", "dersin sıkıcı gelmesi", "bildiği bir konuyu tekrar dinlemek istememe", "derslerde verilen görevler için yeterince süre verilmemesi", "derste başarılı olamayacağını düşünme" olduğu görülmüştür. Görüşmeler sonucunda ise daha çok "duygusal durumlar" ve "teknolojiye bağımlı olma" durumlarından kaynaklı siber aylaklık yapıldığı tespit edilmiştir. Öğrenciler siber aylaklıktan kaçınmak için "teknolojiden kendini uzaklaştırma" ve "ebeveyn kontrolü" ile önlem alabileceklerini belirtmişlerdir. Araştırma sonunda öne çıkan öneriler kapsamında uygulamaya yönelik olarak en çok duygusal durumların öğrencileri siber aylaklığa yönelttiği ve bu kapsamda psikolojik destek almanın önemli olduğu vurgulanmıştır. Araştırmacılara yönelik ise en çok siber aylaklık ve öğrenci psikolojisi üzerine derinlemesine araştırma yapılmasının gerekliliği, ayrıca öğretmen ve veli görüşlerinin de sürece dâhil edildiği çalışmaların yapılması gerekliliği vurgulanmıştır.

The rapid development of information and communication technologies and the rapid introduction of the internet into our lives have increased our relationship with technology. The rapid introduction of technology into our lives has included the concept of "cyberloafing" in our lives and has brought many problems with it. The aim of this study was to examine the cyberloafing behaviors of middle school students during the lesson or while studying. Within the scope of this aim, cyberloafing levels of middle school students were examined in terms of various variables. This research was modelled with explanatory sequential mixed pattern, which is one of the mixed methods. The research universe is of 9715 students who continue their education in the middle school of public in Çanakkale. For the research sample, 355 middle school students were determined by the convenient sampling method that is one of the purposive sampling methods. During the qualitative data collection process of the study, 24 students were interviewed. Quantitative data were collected via "Personal Information Form, Reasons of Cyberloafing Scale"; and qualitative data were collected via "Semi-Structured Interview Form". The data were analyzed using SPSS 22.0 program and content analysis. When the findings were examined, it was observed that the cyberloafing levels of middle school students were low. However, it was determined that students perform moderate cyberloafing in the "accessing content" and "sharing" sub-dimensions within the scope of the sub-dimensions of cyberloafing. It was observed that the cyberloafing behaviors of the students vary significantly in terms of their age, gender, and grade level. It was observed that middle school students mostly watch videos, listen to music, download applications, text their friends, etc., and perform cyberloafing on music websites, TV series websites, movie websites, YouTube, Instagram, and social media. It has been found that the reasons pushing the students to cyberloafing are "having motivation problems during the lesson", "the boring lesson", "not to be willing listen to the subject which they already know", "not being given enough time for the tasks given in the lessons", "supposing that she/he won't be able to be successful in the lesson". As a result of the interviews, it was determined that cyberloafing was mostly caused by "emotional states" and "addiction of technology". Within the scope of the suggestions that came to the fore at the end of the research, it was emphasized that the most emotional situations for practice led students to cyberloafing and it was important to get psychological support in this context.For researchers, it was emphasized that the necessity of conducting in-depth research on cyberloafing and student psychology, and also the necessity of conducting studies that included the views of teachers and parents in the process.