Öz liderlik ile öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öz liderlik ile öğretmenlerin psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmada nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. İstanbul ili Beykoz ilçesinde okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerinde çalışmakta olan öğretmenlere, öğretmenlerin öz liderlik ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla Houghton ile Neck tarafından geliştirilen ve Konan ile Atik tarafından Türkçe'ye uyarlanan "Kendi Kendine (Öz) Liderlik" ölçeği uygulanmıştır. Ayrıca Ryff'in geliştirdiği ve Akın'ın Türkçeye uyarladığı "Psikolojik İyi Olma" ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın evreni İstanbul iline bağlı Beykoz ilçesindeki devlet okullarının tüm kademelerinde görev yapan öğretmenlerdir. Araştırmanın örneklemi İstanbul iline bağlı Beykoz ilçesinde bulunan tüm kademelerdeki okullardan basit seçkisiz yöntem kullanılarak seçilmiş 337 öğretmen oluşturmaktadır. Bu araştırma modeli çerçevesinde kamudaki okulların tüm kademelerinde çalışan öğretmenlerin algılarına göre; öğretmenlerin öz liderlik özellikleri ile psikolojik iyi oluşları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Öğretmenler tarafından cevaplanan "Öz Liderlik Ölçeği" ve "Psikolojik İyi Olma Ölçeği" veri sonuçları IBM SPSS 22.0 programında analiz edilmiştir. Böylece öğretmenlerin öz liderlik özellikleri ve psikolojik iyi oluş düzeyleri değerlendirilmiştir. Uygulanan anketin kişisel bilgiler bölümünde yer alan cinsiyet değişkeninde bağımsız örneklem t testi, yaş, öğrenim durumu, mesleki kıdem, mesleki alan, okul türü değişkenlerinde ise Anova kullanılmıştır. Öz liderlik ve alt boyutlarıyla, psikolojik iyi oluş ve alt boyutlarıyla arasındaki ilişkinin belirlenmesi için Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Öz liderliğin psikolojik iyi oluş etkisini belirlemek için regresyon analizi uygulanmıştır. Öğretmenlerin en çok "kendini gözleme" en az ise "kendi kendine konuşma" alt boyutunu gösterdiği tespit edilmiştir. Ayrıca hedef belirleme, kendini gözleme, başarılı performans hayal etme alt boyutlarında regresyon analizi sonuçlarına göre anlamlı ve pozitif yönde bir etki saptanmıştır. Kendini cezalandırma alt boyutunda ise anlamlı negatif bir etkinin olduğu belirlenmiştir. Öz liderlik ölçeğinde, cinsiyet değişkenine göre; kendini ödüllendirme, hatırlatıcıların belirlenmesi ve kendi kendine konuşma alt boyutlarında anlamlı farklılık gözlemlenmiştir. Ayrıca yaş değişkeninde kendini ödüllendirme alt boyutunda, 40 yaş altı grup diğer gruplardan anlamlı farklılık göstermiştir. Mesleki kıdem değişkenine göre; kendini ödüllendirme alt boyutunda 0-10 yıl kıdeme sahip olanlar, 21 yıl ve üzeri kıdeme sahip olanlardan anlamlı farklılık göstermiştir. Kendi kendine konuşma alt boyutunda ise 0-10 yıl kıdeme sahip olanlar diğer kıdem gruplarına göre anlamlı bir farklılık göstermiştir. Yürüttüğü görev türü değişkeninde ise hatırlatıcılar belirleme alt boyutunda ve başarılı performans hayal etmede alt boyutunda anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Psikolojik iyi oluş ölçeğinde, cinsiyet değişkenine göre çevresel hakimiyet; eğitim seviyesi değişkenine göre kendini kabul, hayatın amacı ve diğerleriyle olumlu ilişkiler; okul türü değişkenine göre hayatın amacı, diğerleriyle olumlu ilişkilerde anlamlı farklılık bulunmuştur.

The aim of this study is to examine the relationship between self-leadership and teachers' psychological well-being. In the study, the relational survey model, one of the quantitative research designs, was used. "Self-Leadership" scale developed by Houghton and Neck and adapted into Turkish by Konan and Atik in order to determine the relationship between teachers' self-leadership and psychological well-being for teachers working at preschool, primary, secondary and high school levels in Beykoz district of Istanbul. has been applied. In addition, the "Psychological Well-being" scale developed by Ryff and adapted into Turkish by Akın was applied. The universe of the research is the teachers working in all levels of public schools in Beykoz district of Istanbul province. The sample of the study consists of 337 teachers who were selected from all schools in Beykoz district of Istanbul province, using the stratified and simple random method. According to the perceptions of teachers working at all levels of public schools within the framework of this research model; The relationship between teachers' self-leadership characteristics and their psychological well-being was investigated. The data results of the "Self-Leadership Scale" and "Psychological Well-being Scale" answered by the teachers were analyzed in the IBM SPSS 22.0 program. Thus, teachers' self-leadership characteristics and psychological well-being levels were evaluated. Independent sample t-test was used in the gender variable in the personal information section of the questionnaire applied, and Anova was used in the variables of age, education level, professional seniority, professional field, school type. Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between self-leadership and its sub-dimensions, and psychological well-being and sub-dimensions. Regression analysis was applied to determine the psychological well-being effect of self-leadership. According to the teachers' thoughts, school administrators; It was determined that it showed the most "self-observation" and the least "self-talk" sub-dimension. In addition, a significant and positive effect was found in the sub-dimensions of goal setting, self-observation, and imagining successful performance, according to the results of the regression analysis. It was determined that there was a significant negative effect in the self-punishment sub-dimension. In the self-leadership scale, according to the gender variable; significant differences were observed in the sub-dimensions of self-reward, identification of reminders and self-talk. In addition, in the sub-dimension of self-reward in the age variable, the group under the age of 40 differed significantly from the other groups. According to the professional seniority variable; In the self-reward sub-dimension, those with 0-10 years of seniority differed significantly from those with 21 years or more. In the self-talk sub-dimension, those with 0-10 years of seniority showed a significant difference compared to the other seniority groups. In the variable of the type of task performed, significant differences were found in the sub-dimension of setting reminders and the sub-dimension of imagining successful performance. In the psychological well-being scale, environmental dominance according to the gender variable; self-acceptance, purpose of life, and positive relationships with others by education level variable; According to the school type variable, a significant difference was found in the purpose of life and positive relationships with others.