Türkiye-Katar siyasi, sosyal ve ekonomik ilişkileri (2002-2020)

Abstract

Türkiye ve Katar ilişkileri Osmanlı Devleti arşivinde bulunan 1555 tarihli Ruus kaydında Katarla ilgili ilk bilgilere kadar gitmektedir. Osmanlı Devleti'i 1871-1915 yılları arasında Katar'ı 44 yıl yönetmiştir. Katar'da 1995 yılında Şeyh Hamad'ın Türkiye'de ise 2002'de Ak Parti'nin iktidara gelmesi ile birlikte her iki ülke benzer dış siyaset yürütmüştür. Bu kapsamda yaptığımız araştırmadaki amaç Türkiye ve Katar ilişkilerini bütüncül olarak tüm yönleri ile ele almaktır. Bu doğrultuda iki ülke arasında 2002'de gelişme gösteren ilişkilerin 2011 yılında başlayan Arap Baharı ile birlikte önemli ölçüde benzerlik göstererek birçok sahada ortak hareket edilmesini sağlamıştır. İki ülkenin desteklediği Mısır'daki ilk seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi iktidarının 2013 yılında son bulmasıyla iki ülke daha da yakınlaşarak ilişkileri stratejik boyuta getirmiştir. Bu doğrultudan yola çıkarak iki ülke ilişkilerinin siyasi, askeri ve ekonomik boyutlarının yanında literatürde pek de değinilmeyen sosyal, kültürel, askeri, medya ve ekonomi alanlarındaki ilişkilerde detaylı bir şekilde ele alınmıştır. İki ülke arasındaki ilişkileri etkileyen önemli faktörlerde ele alınarak kronolojik düzlemde açıklamaya çalışılmıştır. Literatüre bakıldığında Türkiye ve Katar ilişkilerine tüm yönleri ile ele alan eser sayısı fazlasıyla kısıtlı olduğu görülmektedir. Yapılan araştırmaların çoğunluğunda ise iki ülke ilişkilerini dar bir kapsamda ele almaktadır. Yaptığımız çalışma diğer bir yanıyla ise iki ülke ilişkilerine kronolojik açıdan bütünlük sağlayacak ve literatürde önemli bir katkı sağlayacaktır.

The relations between Türkiye and Qatar go back to the first information about Qatar in the Ruus record dated in 1555 in the archieves of the Ottoman Empire. The Ottoman Empire ruled Qatar for 44 years between 1871 and 1915. With the coming to power of Sheikh Hamad in Qatar in 1995 and Ak Party in Türkiye in 2002, both countries have conducted similar foreign policies. In this context, the aim of our research is to consider all aspects of Türkiye and Qatar relations holistically. In this direction, the relations between the two countries, which developed in 2002, showed a significant similarity with the Arab spring that started in 2011 and enabled joint action in many areas. With the end of the rule of the first elected President Mohammed Morsi in Egypt which was supported by the two countries, in 2013, the two countries became closer and brought the relations to a strategic dimension. Based on this, the poltical, military and economic dimensions of the two countries' relations have been discussed in detail in social, cultural, military, media and economic relations which are not mentioned much in literature. It has been attempted to explain in the chronological plane by addressing important factors affecting relations between the two countries. When we look at the literature, it is seen that the number of works that deal with all aspects of Türkiye-Qatar relations are extremely limited. In the majority of the researches, the relations between the two countries are discussed in limited scope. On the other hand, our study will provide chronological integrity to the relations between the two countries and will make an important contribution to the literature.