Linder hipotezi çerçevesinde Türkiye'nin gelir gruplarına göre ülkelerle olan karşılıklı ticaretlerine dair ekonometrik analiz

Abstract

Dış ticareti açıklamaya çalışan karşılaştırmalı üstünlükler teorisi ve Heckscher- Ohlin teorisi, dış ticarette ülkelerin sahip oldukları üretim faktörlerinin üzerinde durmuşlardır. 1970'li yıllardan sonra geliştirilen yeni dış ticaret teorileri bu arz yönlü teorilerin her zaman geçerli olmadığı ve dış ticarette talep olgusuna da yer verilmesi gerektiğini ortaya koymuşlardır. Linder Hipotezi 'de dış ticaretin benzer taleplere sahip olan ülkeler arasında olacağını savunmuştur. Bu çalışma, aynı gelir grubunda olan ülkeler arasında dış ticaretin daha yoğun olarak yapıldığını açıklamaya çalışmaktadır. Özellikle ülkelerin kişi başına düşen milli gelirlerin dış ticaretleri üzerindeki etkisi incelenmeye çalışılmıştır. İhracat ve ithalat çeşitleri, teorik altyapıları ele alınarak tarihsel perspektiften incelenmiş ve veriler ile desteklenmeye çalışılmıştır. Çalışmada Linder Hipotezi Çerçevesinde Türkiye'nin Gelir Gruplarına Göre Ülkelerle Olan Karşılıklı Ticaretlerine Dair Ekonometrik Analizi [2006-2019] dönemine ait yıllık veriler kullanılarak "Toplam Linder Talep Etkisini" gösteren çekim modeli (gravity type model) ve panel veri analizi kullanılmıştır. Driscoll-Kraay tesadüfi etkili dirençli tahmin Metodu sonuçlarına göre bu çalışmada, 2006-2019 döneminde Türkiye'nin önemli ticari partneri olan 28 ülkeyle karşılıklı ticaretinde Linder hipotezinin geçerliliği sınanmıştır. Türkiye'yle aynı gelir grubunda (Üst Orta Gelirli Ülkeler-14 ülke) bulunan ülkeler ile dış ticaretinde Linder hipotezi tekrar test edilmiştir. Türkiye ve dış ticaret ortağı ülkeler arasındaki ticaretinin test edilmesinde "Toplam Linder Talep Etkisini" gösteren çekim modeli (gravity type model) ve panel veri analizi kullanılmıştır. Her iki analizin sonuçları Linder değişkeninin Türkiye'nin ithalat yoğunluğu üzerinde belirgin bir etkisi olduğunu ortaya koyarken, ihracat yönüyle hipotezi desteklememektedir.

The theory of comparative superiority and theory of Heckscher-Ohlin sat are above the production factors that countries have in foreign trade. The new foreign trade theories developed after the 1970s have revealed that these supply-side theories are not always valid and the demand phenomenon in foreign trade should also be included. Linder hypothesis (the) argued that foreign trade would be among the countries with similar demands. Accordingly, exports and imports examined in detail in the study are carried out more intensively among the countries in the same income group. The main reason why countries in the same income group turn towards each other in foreign trade is the demands of the countries that are similar due to their per capita national income. In the study, gravity model (gravity type model) and panel data analysis were used, showing the "Total Linder Demand Effect" by using the annual data of the period [20062019] of the Econometric Analysis of Turkey's Mutual Trade with Countries by Income Groups within the Framework of the Linder Hypothesis. According to the results of the Driscoll-Kraay Random Effect Resistant Estimation Method, in this study, the validity of the Linder hypothesis was tested in the mutual trade of 28 countries, which were Turkey's important trade partners, in the period of 2006-2019. Linder Hypothesis was tested again in foreign trade. In testing the trade between Turkey and foreign trade partner countries, gravity type model and panel data analysis showing the "Total Linder Demand Effect" were used. While the results of both analyzes reveal that the Linder variable has a significant effect on Turkey's import intensity, they do not support the hypothesis in terms of exports.