Türkiye'de barajların çevre sorunları üzerine etkileri: Turhal Barajı örneği

Abstract

İnsanlar ve çevre arasındaki etkileşim çok eski tarihlere dayanmaktadır. Tüm ihtiyaçların karşılandığı doğaya başlangıçta boyun eğilirken yerleşik hayata geçişle birlikte doğaya hakim olunmaya başlanarak insan-doğa arasındaki etkileşim boyut değiştirmeye başlamıştır. Bilimdeki gelişmeler teknolojik gelişmeleri de beraberinde getirmiştir. Zaman içerisinde teknolojik gelişmelerle birlikte nüfustaki hızlı artış doğal kaynakların daha fazla kullanılmasına ve doğal dengenin bozularak çevre üzerinde ağır tahribatlar oluşturmasına sebep olmaktadır. Nüfusun hızla artması tatlı su kaynaklarına olan ihtiyacı da artırmış ve bu ihtiyacı karşılamak amacıyla baraj gibi su yapıları inşa edilmeye başlanmıştır. İnsanlığa pek çok faydası bulunması amacıyla inşa edilen barajlar doğal ve beşeri çevre üzerinde birtakım olumsuz etkiler de meydana getirmektedir. Çalışmamızda barajlar ile çevre sorunları arasındaki ilişki dikkate alınmaktadır. Baraj çevresinde yaşayan insanların baraj yapımının olumlu bir etki mi yoksa olumsuz bir etki mi yarattığı görüşlerinden hangisini benimsedikleri ve bu durumun demografik özelliklere göre ortaya çıkarmış olduğu değişimleri incelenmektedir. Çalışmamız Turhal Barajı çevresinde yaşayanların ve Türkiye'de barajlar hakkında bilgi sahibi olan insanların baraj yapımının olumlu bir etki meydana getirdiğini, bu durumun demografik değişkenler arasında bir farklılık gösterdiğini ve barajların çevre sorunları üzerinde etkili olmadığı görüşünü benimsemiş oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

The interaction between humans and the environment dates back to ancient times. While initially bowing to nature, where all needs were met, with the transition to settled life, nature began to be dominated and the interaction between human and nature began to change dimensions. Advances in science have brought along technological developments. Over time, the rapid increase in population with technological developments causes more use of natural resources and the deterioration of the natural balance, causing heavy destructions on the environment. The rapid increase in population has also increased the need for fresh water resources and in order to meet this need, water structures such as dams have been started to be built. Dams, which are built to provide many benefits to humanity, also cause some negative effects on the natural and human environment. In our study, the relationship between dams and environmental problems is taken into account. It examines whether the people living around the dam adopt the views of whether the construction of the dam has a positive or a negative effect, and the changes that this situation has caused according to demographic characteristics. In our study, it has been concluded that the people living around Turhal Dam and people who have knowledge about dams in Turkey have adopted the view that the construction of the dam has a positive effect, that this situation shows a difference between demographic variables and that the dams are not effective on environmental problems.