Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik bilgi ve bilişsel farkındalıklarının incelenmesi

Abstract

Çevre sorunları dönemimizin çözüm bekleyen problemlerindendir. Bu problemi gören çevre sorunlarına karşı yeterli bilgi ve farkındalığa sahip bireyler yetiştirmek mümkün olabilir. Bireylere çevre sorunlarına karşı farkındalık ve bilgi kazandırmada aileler kadar öğretmenlere de önemli görevler düşmektedir. Var olan literatürler incelendiğinde bilgi ve bilişsel farkındalık kavramlarının birlikte incelenmediği görüldüğünden bu çalışma ile öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik çevre bilgilerinin ve bilişsel farkındalıklarının ne düzeyde olduğunu saptamak amaçlanmıştır. Bu çalışmanın örneklemini Çanakkale 18 Mart Üniversitesi'nde öğrenim görmekte olan toplam 313 sınıf, fen bilgisi ve okul öncesi öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Timur (2011) tarafından geliştirilen '' Çevre Bilgi Testi(ÇBT) '' ve Malkoç (2011) tarafından geliştirilen '' Çevre Sorunlarına Yönelik Bilişsel Farkındalık Ölçeği(ÇSYBFÖ)'' kullanılmıştır. Bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden biri olan tarama modeli kullanılmıştır. Kullanılan ölçeklerin KR20 iç tutarlık katsayısı ITEMAN programı ile hesaplanmıştır. Toplanan veriler SPSS programı ile analiz yapılmıştır. Bağımsız değişkenler için t-Testi ve ANOVA uygulanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik bilişsel farkındalıklarının ve çevre bilgi düzeylerinin orta düzey olduğu, bilişsel farkındalığın kadın öğretmen adaylarında daha yüksek olduğu çevre bilgi düzeyinin cinsiyetler arasında farklılık göstermediği, bilişsel farkındalık ve çevre bilgi düzeyinin baba eğitim düzeyine göre değişmediği, anne eğitim düzeyi yüksek olan öğretmen adaylarının daha az bilişsel farkındalık ve çevre bilgisine sahip olduğu, en uzun süre yerleşim birimi kentsel bölge olan öğretmen adaylarının bilişsel farkındalık ve çevre bilgi düzeyinin en uzun süre yerleşim birimi kentsel bölge olan öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu ve çevre bilgi düzeyinin çevre ile ilgili ders alma durumuna göre değişmediği fakat ders almayan öğretmen adaylarının ÇSYBF'lerinin daha yüksek düzeyde olduğu görülmüştür.

Environmental problems are one of the problems waiting to be solved in our period. It may be possible to raise individuals with sufficient knowledge and awareness about environmental problems who see this problem. Teachers, as well as families, have important duties in raising awareness and knowledge about environmental problems. When the existing literature is examined, it is seen that the concepts of knowledge and cognitive awareness are not examined together, so this study aims to determine the level of environmental knowledge and cognitive awareness of teacher candidates about environmental problems. The sample of this study consists of 313 classroom science and pre-school teacher candidates studying at Çanakkale 18 Mart University. "Environmental Knowledge Test (CBT)" developed by Timur (2011), and "Cognitive Awareness Scale for Environmental Problems" developed by Malkoç (2011) were used as data collection tools in the research. In this study, scanning model, which is one of the quantitative research methods, was used. The KR20 internal consistency coefficient of the scales used was calculated with the ITEMAN program. The collected data were analyzed with the SPSS program. t-Test and ANOVA were applied for independent variables. As a result of the research, pre-service teachers' cognitive awareness of environmental problems and environmental knowledge levels are moderate, cognitive awareness is higher in female teacher candidates, environmental knowledge level does not differ between genders, cognitive awareness and environmental knowledge levels do not change according to father's education level, that pre-service teachers have less cognitive awareness and environmental knowledge, the cognitive awareness and environmental knowledge level of pre-service teachers whose residential area is urban for the longest time is higher than that of pre-service teachers whose residential area is urban area for the longest time, and that the environmental knowledge level of taking environmental lessons is higher. It was seen that the pre-service teachers who did not take lessons had a higher level of cognitive awareness about environmental problems.