Türkiye'de mültecilere yönelik tutumların önyargı, dindarlık ve dini yönelim ile ilişkisi

Abstract

Göç hareketi, çok boyutlu bir etki mekanizmasına sahip bir süreç olup, göçün kendisi neliği ve karşılaştığı toplum ve koşullarla etkileşimi itibariyla özgün dinamiklere sahiptir. Türkiye, geçtiğimiz onlu yıllarda göç dalgalarının yarattığı etkilenimler sonucunda göç problematiği ile yüzleşmek durumunda kalan bir ülke olarak göçe dair sorunların incelenmesi hususunda eşsiz bir laboratuvar ortamı sunmaktadır. Bu araştırma, önyargının yanı sıra din psikolojisi zaviyesinden dindarlığın ve dindarlık çeşitlerinin mültecilere yönelik tutumları ne yönde ve ne ölçüde etkilediğini tespit etmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Türkiye'de mültecilere yönelik tutumlar, dini yönelim, dindarlık ve önyargı değişkenlerinin incelendiği çalışmada, değişkenler üzerinde t-test, tek yönlü varyans analizi, korelasyon, çoklu regresyon ve aracı analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulguları şu şekildedir; regresyon analizi sonucunda önyargı düzeyinin mültecilere yönelik olumsuz tutum üzerinde artışı yordadığı; dindarlık ve dini fundamentalizm değişkenlerinin mültecilere yönelik olumsuz tutumlarda azalmayı tahmin ettiği ortaya konulmuştur. Yapılan aracı analizlerde önyargı ve mültecilere yönelik olumsuz tutum değişkenleri arasındaki anlamlı ilişkide iki ayrı modelde hem dindarlığın hem dini fundamentalizmin aracı rol oynadığı görülmüştür.

The migration movement is a multi-dimensional process with a unique set of dynamics based on the interaction between the nature of migration itself and the societies and conditions it encounters. Turkey, as a country that has had to confront the challenges posed by waves of migration in recent decades, provides a unique laboratory environment for the examination of migration-related issues. This research was conducted to determine the extent to which religiosity and its variations influence attitudes towards refugees, in addition to prejudice, from the perspective of religious psychology. In this study, which examines attitudes towards refugees in Turkey by considering variables such as religious orientation, religiosity, and prejudice, t-tests, one-way analysis of variance, correlation, multiple regression, and mediation analyses were performed. The research findings indicate that the level of prejudice predicts negative attitudes towards refugees in the regression analysis, while religiosity and religious fundamentalism variables predict a decrease in negative attitudes towards refugees. In the conducted mediation analyses, it was observed that both religiosity and religious fundamentalism play a mediating role in the significant relationship between prejudice and negative attitudes towards refugees in two separate models.