Trablusgarp Harbi sırasında Çanakkale Boğazı savunması

Abstract

19.yy'ın ikinci yarısında siyasi birliğini tamamlayan İtalya, sömürge yarışında Avrupalı Büyük Devletleri'nden geride kalmama endişesi ile hızla sömürge alanları bulmaya çalışmıştır. Bu politika doğrultusunda da Akdeniz havzasında önce Tunus'a yönelmiş ancak Fransa'nın Tunus'u işgali ile ilk olarak Habeşistan'ı işgal etmeye çalışmıştır. Ancak İtalya, 1896'da Adua'da Habeşliler tarafından bozguna uğratılınca yönünü Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki egemenliği altında kalan son toprak parçası olan Trablusgarp'a çevirmiştir. İtalya, Trablusgarp'ı işgal etmeden önce bölgede işgali kolaylaştırabilmek maksadı ile siyasal, sosyal ve ekonomik birçok girişimde bulunduktan sonra Avrupalı büyük devletler ile de gizli anlaşmalar yapmış, onların da onayını aldıktan sonra Osmanlı Devleti'ne 29 Eylül 1911'de savaş açmıştır. İtalya'daki bazı yöneticiler, bu savaş için askeri bir gezinti havasında geçeceği şeklinde yorumlar yapmıştır. İtalyan askeri birlikleri, Trablusgarp'ın kıyı bölgelerini kısa bir zamanda ve kolay bir şekilde işgal edince savaştan hemen zaferle çıkacağı beklentisi içine girmiştir. Fakat, İtalyan ordusu, gönüllü olarak bölgeye giden Türk subaylarının eğitim verip, organize ettiği yerli halkın direnişi karşısında çıkmaza girmiştir. Bu durum İtalyan ekonomisi üzerinde büyük krizlere yol açarken, İtalyan askerleri açısından da moral ve motivasyonlarının çökmesine neden olmuştur. Bu nedenle İtalya, Osmanlı Devleti'ni barış masasına oturmak zorunda bırakmak için savaşı Akdeniz'e ve Ege'ye yaymaya karar vermiştir. Bu çerçevede Çanakkale Boğazı'na iki defa saldırı düzenlemiştir. İtalyanların, Trablusgarp Savaşı esnasında Çanakkale'ye ilk saldırıları 18 Nisan 1912 tarihinde olmuştur. Bu çalışmada, Osmanlı-İtalyan Harbi sırasında İtalyanların Çanakkale Boğazı'na yönelik saldırılarına karşın Osmanlı Genelkurmayı'nın almış olduğu savunma tedbirleri askeri arşiv belgeleri (ATASE) temelinde değerlendirilmeye çalışılmıştır.

Italy, which completed its political unity in the second half of the 19th century, almost immediately tried to seek colonial areas, with the concern of not falling behind the great states in Europe in colonial race. With reference to the relevant policy, Italy firstly decided to attack Tunisia in the Mediterranean basin, though, by virtue of occupation in Tunisia by the French, the best choice for Italy was invading Abyssinia. However, when Italy was defeated by the Ethiopians in Adua in 1896, it turned its direction to Tripoli, which was the last piece of land under the sovereignty of the Ottoman Empire in North Africa. In advance of the occupation in Tripoli, Italy had taken various actions in area of politics, society and economy with the view of facilitating the occupation there. Italy made some explicit agreements with other great states in Europe and after getting their approval, they declared war against Ottoman Empire on 29 September 1911. According to some Italian political authorities, the war ought to have been beheld as a military excursion. And when the Italian troops occupied the coastal areas of Tripoli in a short time and easily, they expected that the war would emerge victorious immediately. However, the Italian army came to a deadlock in the face of the resistance by inhabitants that were trained and organized by the Turkish officers went to the region voluntarily. The defeat not only caused major crises on the Italian economy, but also caused the morale and motivation of Italian soldiers to collapse. Therefore, in order to force the Ottoman Empire to make a peace agreement, Italy decided to spread the war to the Mediterranean and the Aegean. In line with this decision, it launched two attacks on the Dardanelles Strait. The first attack of the Italians on Çanakkale during the Turco-Italian War was on April 18, 1912. In this study, the defensive measures taken by the Ottoman General Staff against the Italian attacks on the Dardanelles during the Turco-Italian War were triec to be evaluated on the basis of military archive documents (ATASE).